Còn tôi, tôi biết một uy lực ở trên chúng ta bắt tôi còn phải lâu nữa đi sát
cánh với những nhân vật dị kì của tôi, phải ngắm qua cái cười ngoài mặt và
những giọt lệ bất ngờ, cái diễn biến vô tận của trò đời. Còn lâu nữa, nguồn
cảm hứng mới trào ra từng đợt dữ dội hơn, từ óc tôi đang lúc phấn kích
thiêng liêng; và thiên hạ run sợ sẽ tiên cảm là những lời lẽ uy nghiêm sắp từ
đấy vang lên như sấm dậy {
Đoạn này Gôgôn thay vào đoạn đã viết trong
bản thảo thứ hai nguyên như sau: - Ai biết được? Những trang tầm
thường có lẽ sau này sẽ rực rỡ lên một ánh sáng mà bây giờ không ai
ngờ đến. Có lẽ một thi hào (ôi phần thưởng thiêng liêng biết bao!) sẽ xúc
động một cách tôn nghiêm trước những trang ấy, văn khí mãnh liệt của
cảm hứng làm xao xuyến đầu óc thi hào và những khúc ca mới sẽ tái tạo
thế giới. Đem thay hình tượng “một thi hào” bằng hình tượng của chính
bản thân, sau những đắn đo và sửa đi sửa lại rất nhiều, Gôgôn đã bắt đầu
quan niệm vai trò cải tạo xã hội của mình với tác phẩm Những linh hồn
chết này; nhất là trong những phần sau, điều ấy càng rõ
}…
Lên đường, lên đường thôi! Vui lên; đi sâu vào cuộc đời, vào giữa những
tiếng om sòm, tiếng nhạc vui của cuộc đời và xem Tsitsikôp đang làm gì.
Tsitsikôp tỉnh dậy, vươn vai và thấy mình rất khoan khoái. Y nằm ngửa
thêm hai phút nữa, nhưng sực nhớ ra rằng mình đã là chủ nhân của bốn
trăm nông phu, y liền bật ngón tay kêu tanh tách, vẻ mặt hớn hở. Nhảy
xuống khỏi giường, y không nghĩ đến việc soi gương ngắm nghía bộ mặt
mà y khá mê, đặc biệt là cái cằm mà y thích khoe vẻ duyên dáng với bạn
bè, nhất là trong khi cạo râu.
“- Này xem, cằm tôi tròn trĩnh đấy chứ nhỉ!” y thường bảo các bạn vừa nói
vừa xoa, vuốt nó. Nhưng hôm nay, quên cả cằm lẫn mặt, y xỏ chân ngay
vào ủng, một đôi ủng da dê sặc sỡ mà nhờ giai cấp quí tộc của chúng ta,
thành phố Torjok {
Một huyện lỵ trong tỉnh Tve, nổi tiếng về nghề thuộc da
}
buôn bán rất nhiều với cách ăn mặc theo kiểu Tô-cách-lan ấy, y cởi bỏ vẻ
trang nghiêm thích hợp với tuổi tác và tính tình của y để biểu diễn hai điệu
