các tao nhân, mặc khách khác về thiên tài, như chim đại bàng ăn đứt tất cả
các loài chim bay cao, nghe tin họ, những quả tim thanh xuân phải rung
động, những giọt lệ cảm thông long lanh trong tất cả mọi khóe mắt. Chẳng
một ai có thể sánh với họ về uy lực!...
Một số phận khác chờ đợi nhà văn dám khuấy lớp bùn ghê tởm của những
sự hèn hạ mà cuộc đời của chúng ta sa lầy vào, dám lặn ngụp xuống vực
thẳm của những bản tính lạnh ngắt, ti tiện tầm thường, mà trong cuộc hành
hương của chúng ta ở dương thế, nhiều khi gian khổ biết bao, mỗi bước
chúng ta lại gặp, - nhà văn, với một nét dao trổ tàn nhẫn dám phơi bày ra ở
chỗ thanh thiên bạch nhật, cái mà đôi mắt hờ hững của chúng ta không chịu
nhìn thấy! Nhà văn ấy sẽ không được những tiếng vỗ tay của quần chúng,
những giọt lệ biết ơn, những mối nhiệt tình bồng bột và đồng thanh; nhà
văn sẽ không gây được một chút khát vọng hào hùng nào trong những quả
tim mười sáu tuổi, sẽ không để cho những âm điệu của chính mình lại mê
hoặc mình và cuối cùng sẽ không tránh được sự phê phán của những kẻ
đương thời, lòng lim dạ sắt và giả nhân giả nghĩa; họ sẽ cho những công
trình sáng tác thân yêu của nhà văn là những bài viết điên cuồng và báng
bỉ; họ đem những thói hư tật xấu của nhân vật mà gán cho tác giả; họ cho
rằng tác giả không thể có một quả tim, một linh hồn và ngọn lửa thiêng tài
ba được. Vì những người đương thời từ chối không muốn công nhận rằng
tấm kính dùng để soi xét những cử động của những côn trùng không nhìn
thấy {
Ý tác giả muốn nói những vi trùng
} cũng quí như tấm kính cho phép
ta quan sát mặt trời; họ phủ nhận rằng cần có một sức thấu triệt mãnh liệt,
lớn lao mới làm sáng được bức tranh mượn cuộc đời bỉ ổi để tạo thành một
công trình tuyệt tác; họ phủ nhận rằng một tiếng cười mạnh mẽ cũng chẳng
thua kém gì một mối xúc cảm trữ tình đẹp đẽ, mà đối với cái méo mặt, méo
mày của những anh hề hát tuồng, thì cách nhau một trời một vực. Phủ nhận
tất cả các điều ấy, những kẻ phỉ báng đem giá trị của nhà văn chưa ai biết
tiếng ra chế giễu chua cay; anh ta chẳng hề được ai hưởng ứng một lời và
đành phải cô lập giữa đường đời. Khắc khổ thay sự nghiệp của anh ta, cay
đắng thay nỗi cô đơn của anh ta!
