Nicolas Vassilievitch Gogol
Những linh hồn chết
Dịch giả: Hoàng Thiếu Sơn
Chương 8
Quanh việc mua người của Tsitsikôp, thiên hạ tha hồ bàn tán. Người ta bàn
đủ mọi cách về cái lợi mua nông phu đưa đi lập ấp; có những ý kiến tỏ ra
am hiểu vấn đề sâu sắc.
Người thì nói: - Miền Nam chắc chắn là rất phì nhiêu, điều ấy không chối
cãi được; nhưng mà không có nước thì nông dân của Tsitsikôp làm ăn ra
sao? Vì trong xứ, một con sông cũng chẳng có.
- Thiếu nước vẫn còn là khá, Xtêpan Đmitriêvits ạ, chứ khai khẩn một vùng
đất hoang, nhà đã không mà sân cũng chẳng có, thì đó là việc mà bọn mujik
lạ nước lạ non chẳng bao giờ chịu làm! Chúng nó cao chạy xa bay ngay đi
chứ, gậy trượt tuyết cứ vung lên, chẳng còn thấy tăm hơi nào nữa; thật rõ
như hai lần hai là bốn.
- Không, Alexêi Ivannôvits ạ; xin phép, tôi không đồng ý với bác. Người
Nga chúng ta thì cái gì mà chẳng quen, khí hậu nào mà chẳng thích nghi.
Đưa họ đi Kamtsatka, nếu bác muốn, nhưng nhớ cho họ những bao tay lót
lông ấm và họ đập vào tay nhau vui vẻ và múa rìu dựng lên ngay một cái
izba.
- Xin lỗi bác, Ivan Grigôiêvits; bác quên một điều quan trọng, Tsitsikôp đã
mua được những nông phu như thế nào? Chắc là những quân chẳng ra gì.
Nói sai xin chặt đầu tôi đi; chúng đều là quân trộm cắp, say rượu, ăn hại,
chó má. Trang chủ khôn chẳng bao giờ ai bán người tốt đi cả.
- Đồng ý, bao giờ thì người ta cũng chỉ bán những con chiên ghẻ. Nhưng ý
nghĩa của câu chuyện bắt đầu từ chỗ này: được dời đi nơi khác, bọn vô lại
ấy có thể trở thành những người rất tốt; người ta thấy có những trường hợp
như thế, trong sử cũng có kể lại.
- Không bao giờ, không bao giờ, viên quản đốc các phân xưởng Nhà nước
cãi, không thể được, thật đấy mà. Bọn nông dân của Tsitsikôp sẽ có hai kẻ
