rằng Tsitsikôp có bổn phận thiêng liêng: đối đãi với nông dân như cha đối
với con, phải cho họ được hưởng cả lợi ích của học vấn; nhân tiện, ông ta
ca tụng phương pháp hỗ tương giáo dục do Lencaxtơ {
Hỗ tương giáo dục
là phương pháp học lẫn nhau, dạy cho nhau ở các hội, do nhà giáo dục
Anh Lencaxtơ (1771-1838) đề xướng
} đề xướng.
Những câu chuyện kiểu ấy làm cho cả thành phố say sưa. Nhiều người ân
cần đến mức trình bày lại với Tsitsikôp những lời căn dặn trên; họ khuyên y
xin cả một toán quân hộ vệ. Tsitsikôp nói là những lời khuyên làm cho y rất
đẹp lòng và đến lúc cần thì y sẽ xin nghe theo; nhưng từ chối dứt khoát việc
xin quân hộ vệ; nông dân của y bản chất hòa bình, viễn ảnh của cuộc lữ
hành làm họ say mê và sẽ không có một cuộc nổi loạn nào nổ ra được.
Tất cả những việc bàn tán xôn xao ấy đối với Tsitsikôp lại có những hậu
quả hết sức may mắn: tiếng đồn vang rằng y là một nhà triệu phú, không
hơn, không kém. Sự tình ấy càng làm tăng lòng ái mộ của dân thành phố
đối với y. Cứ thực tình mà nói thì họ là những người tốt, hiểu nhau, và sống
xuề xòa, chẳng khách sáo gì. Câu chuyện của họ thành tâm, chất phác: “-
Bạn đáng yêu, Ililia Iliits ơi! – Này, ông anh Antipato Zakhariêvits ạ! –
Ivan Grigôiêvits, bố già ạ, bố đánh lừa con”. Tên ông giám đốc bưu vụ là
Ivan Anđêits, người ta bao giờ cũng gọi thêm là: “Sprêkhen di đêits {
Tiếng
Đức Sprechen Sie Deutsch nghĩa là “Có nói tiếng Đức không?”; trong
nguyên văn, chữ Deutsch đáng lẽ đọc là Đoits, thì lại đọc theo kiểu Nga là
Đêits để cho vần với Anđrêits
} Ivan Anđrêits?”. Tóm lại là họ thân mật với
nhau như trong gia đình. Họ không phải là những người không có văn hóa.
Ông chánh án thuộc lòng tập thơ Lutmila của Jukôpxki {
Jukôpxki (1783-
1852) là nhà thơ Nga, nổi tiếng về các bản dịch thơ lãng mạn Anh và Đức.
Tập thơ Lutmila xuất bản năm 1808 là mô phỏng tập thơ Lêno của thi sĩ
Đức Buyghe (1747-1794).
}, bấy giờ vừa mới ra đời còn sốt dẻo; ông ta
ngâm nhiều đoạn rất cừ, nhất là đoạn: Cánh rừng ngủ say, thung lũng yên
giấc.
