ngồi oằn xuống, kêu răng rắc dưới sức nặng của họ; nhưng họ thì chẳng
bao giờ chịu thả ra đâu. Họ không thích vẻ hào nhoáng vỏ ngoài: áo họ tuy
không khéo cắt bằng áo bọn gày, nhưng hòm bạc của họ đầy hơn. Chỉ độ ba
năm là anh gày không còn lấy một nông phu mà cầm cố nữa; trong lúc ấy
thì anh béo, nhẹ nhàng, êm ái, lấy tên vợ, tậu một cái nhà ở đầu tỉnh, rồi cái
nữa ở cuối tỉnh, rồi một thôn xóm ở ngoại thành, rồi cả một xã lớn với tất
cả đất đai phụ thuộc. Cuối cùng, anh béo, sau khi đã phụng sự đắc lực
Thượng đế và Nga Hoàng để được mọi người kính nể, lui về trí sĩ trên điền
trang, chè chén linh đình, sống cuộc đời sung túc của ông chúa nông thôn;
nhưng rồi chẳng bao lâu, những kẻ gày, kế thừa họ, sẽ tiêu tán sạch sành
sanh cái gia tài của họ, theo đúng kiểu người Nga.
Phải thú thật rằng những điều ấy đại khái là những lập luận của Tsitsikôp,
trong khi đứng ngắm đám tân khách dự hội; cho nên cuối cùng y đến với
bọn người béo. Trong bọn họ, y gặp ngay những bộ mặt đã quen: quan
chưởng lý với đôi lông mày rậm và con mắt trái hơn hấp háy, tựa hồ muốn
bảo nhỏ: “này, ta sang phòng bên đi, tôi có điều này muốn nói với anh”;
nhưng lại là một người rất mực nghiêm trang và ít nói; ông giám đốc bưu
vụ, một lão lùn dí dỏm và hay triết lý; quan chánh án; người thận trọng và
nhã nhặn. Mọi người đón chào Tsitsikôp như một người bạn cố tri; đáp lại
các lời chúc mừng, y cúi chào, hơi nghiêng mình chênh chếch sang một
bên, khá duyên dáng. Bây giờ, người ta giới thiệu y với hai tay quý tộc
hương thôn là Manilôp, một người rất lễ độ, nhã nhặn {
Đối với tác giả, tên
các nhân vật đều có ý nghĩa, phần nhiều tượng trưng cho tính tình của
nhân vật, Manilôp có ý chỉ tính tình dịu dàng, nhưng hơi lạt lẽo
} và
Xôbakiêvits nặng nề thô lỗ {
Xôbakiêvits có từ căn Xôbaka nghĩa là “chó”
chỉ rõ tính tình thô lỗ, tục tằn của lão trang chủ này
} thoạt mới gặp đã xéo
ngay lên chân y và mồm nói: “xin lỗi”.
Người ta đưa cho Tsitsikôp một quân bài, mời y đánh Uyxt, y cầm lấy và lễ
phép cúi chào như lúc nãy. Họ ngồi quanh cái bàn trải dạ màu lục và không
đứng dậy nữa, mãi cho đến bữa ăn khuya. Tất cả mọi câu chuyện đều chấm
dứt hẳn, đúng như người ta bắt tay vào một công việc quan trọng. Tuy tính
