chửi không những đủ các câu thô tục cổ điển mà còn kèm thêm những lời
lý thú do chính hắn sáng tạo nữa. Tất cả họ hàng của thằng cha quí tộc nhà
quê bất hạnh ấy cũng bị đả lây và nhiều bậc ông, bà của hắn cũng bị lôi ra
hành hạ.
Trong khi Tsitsikôp ngồi ở chiếc ghế bành cà khổ, trước một cây nến, phủ
cái chụp đèn, mà từ lâu bấc đã gần lụi; trong khi y không ngủ được, mãi bị
những tư tưởng đen tối ám ảnh và luôn mồm chửi rủa Nôzđriôp và gia đình
hắn, không để đâu cho hết; trong khi đêm tối lùi dần trước ánh bình minh
sắp đến, còn ngoài nhòm y qua cửa sổ; trong khi xa xa tiếng gà đã cất lên
và qua những phố phường còn yên giấc, có lẽ một kẻ khốn cùng nào đấy,
mà thân phận cũng khả nghi, đang đi tản bộ, và chỉ biết có độc một con
đường mà than ôi! Những kẻ người Nga chè chén rất hay lai vãng; trong
khi ấy thì ở đầu kia thành phố đang xảy ra một việc có thể làm cho các tình
cảnh bực mình củ Tsitsikôp càng nặng nề thêm. Qua những phố hẹp và hẻo
lánh, một chiếc xe vừa đi vừa rên, một thứ xe khó mà gọi bằng cái tên gì
cho đúng được: nó không giống một chiếc tarantax {
Tarantax là xe đi
đường trường, hòm xe đặt trên những cây xà dài và có thể uốn được
}, một
chiếc koliaxka {
Koliaxka là xe bốn bánh có mui có thể căng lên và gấp
lại
}, một chiếc britska, bằng một quả dưa hấu bụng phễnh đặt trên bốn
bánh. Hai sườn của quả dưa hấu, tôi muốn nói các cửa xe, còn mang vết
sơn vàng, và không đóng kín được vì khóa và nắm tay vặn đều hỏng cả,
phải lấy dây thừng buộc lại. Quả dưa hấu ấy nhét đầy những gối, đệm, gối
ngang đầu giường bằng vải bông, và chất lủng củng những bao đựng đủ thứ
bánh mì, bánh sữa, bánh đa, bánh khô và trên cùng là một súc patê gà và
một súc patê cá. Một người đầy tớ mặc áo vét tông vải tréo go, bộ râu cằm
đã hoa râm và rối bù, bám vào sau xe. Tiếng kĩu kịt của những bản lề và
trục xe han gỉ làm người canh đêm, ở tận đầu kia thành phố, chợt thức giấc;
hắn liền nhấc cây kích lên, rán hết gân cổ hét: “Ai?” Nhưng chẳng thấy ai
cả mà chỉ nghe có tiếng ầm ầm từ phía xa xa, người bảo vệ trị an ấy bèn bắt
lấy, chẳng hiểu một con bọ gì ở trên cổ cái áo rộng thùng thình; đem soi
dưới ánh một ngọn đèn lồng, rồi lấy móng tay giết chết. Công vụ ấy hoàn
thành, hắn mới đặt vũ khí xuống và ngủ lại tức khắc theo đúng kỷ luật
