Tác giả rất lúng túng không biết đặt tên cho hai phu nhân như thế nào để
khỏi gây ra những trận lôi đình như ngày trước {
Bản thảo đầu tiên viết rõ
là: những trận lôi đình do kịch “Quan thanh tra” và các tội lỗi khác gây
ra
}. Tác giả không dám cho họ những cái họ, tên bịa đặt. Tạo ra một cái họ
là việc nguy hiểm: dù anh có đặt nó lạ lùng đến đâu đi nữa, thì bao giờ,
trong một góc nào đó của đất nước bao la của chúng ta, cũng có một kẻ nào
đấy mang đúng cái họ như thế. Và thế là cái người nào đấy tự lấy làm nhục,
thù anh không đội trời chung, cho rằng anh đã cố tình đi đến tận nơi họ ở
để do thám họ, tìm cho ra họ là ai, xem họ mặc chiếc tulup bé như thế nào,
họ đi lại với bà Agrafêna Ivanôpna nào, họ thích ăn món gì. Gọi người ta
bằng phẩm hàm lại càng nguy hơn nữa; cầu Chúa che chở cho tôi! Thời
buổi này, tất cả các vị ấy đều dễ tức giận, đến nỗi xem mỗi câu in ra là một
cuộc công kích cá nhân họ. Viết rằng thành phố nào đấy, trong số cư dân có
một người ngốc; tức thì một nhân vật, có vẻ đáng kính, kêu lên ngay: “- Tôi
cũng ở đấy; vậy thì tôi là một thằng ngốc!”.
Để tránh những nỗi khó chịu ấy, ta gọi bà chủ nhà là phu nhân yêu kiều về
mọi phương diện. Gần hết mọi người trong thành phố đều gọi bà ta như
vậy, và bà ta được cái tên ấy rất chính đáng, vì chẳng có việc gì mà bà bỏ
qua không làm để xứng với cái tên ấy. Tuy vậy, qua vẻ nhã nhặn của bà ta,
vẫn lộ ra cái ác ý rất đàn bà; những lời nói dễ ưa của bà ta thường che đậy
những mũi nhọn châm chích; và nguy thay cái người bạn thân nào dám
tranh nhau với bà ta cái địa vị đứng đầu mọi người! Nhưng tất cả các thứ ấy
đều được khéo léo che giấu dưới những bề ngoài lịch thiệp mà tỉnh nhỏ rất
ưa thích. Bà ta làm duyên, làm dáng trong tất cả mọi cử chỉ; bà ta thích thơ;
biết cả cách lấy những dáng điệu mơ mộng với cái đầu hơi nghiêng
nghiêng; và mọi người đều nhận rằng bà ta yêu kiều về mọi phương diện.
Bà khách đến thăm không có được lắm đức tính về nhiều mặt như thế; vì
vậy chúng ta chỉ gọi đơn giản là một người đàn bà yêu kiều. Bà ta đến làm
cho hai con chó nhỏ phơi mình ra nắng ngủ, phải thức giấc: Ađen {
Phiên
âm Adele, một tên thánh bằng tiếng Pháp, để đặt cho phụ nữ
} lông xồm,
