chiếc britska phải dừng lại, vì suốt đường phố trước mặt đang có một đám
ma dài đi qua. Tsitsikôp, nghiêng người ra, bảo Pêtruska hỏi xem người
chết là ai và được biết là ông chưởng lý.
Hết sức khó chịu, y liền thu mình vào một góc xe, lấy tấm chăn da trùm kín
người và bỏ màn cửa xe xuống.
Trong khi phải đứng yên như vậy, Xêlifan và Pêtruska cung kính bỏ mũ ra
rồi quan sát đám người đi đưa ma, áo quần họ mặc, tính nhẩm số người đi
bộ theo và số người đi xe. Ông chủ cấm họ không được để cho người ta
nhận ra mình và chào những người hầu mà họ quen biết, rồi chính mình
cũng rụt rè nhìn qua những miếng kính của các rèm da. Tất cả các công
chức, đầu trần đi theo linh cữu. Mới đầu y ngại người ta nhận ra cỗ xe của
y; nhưng các ông ấy còn mải bận những lo lắng khác. Họ không trao đổi cả
những câu chuyện thân mật mà thường người ta vẫn nói với nhau trong khi
đưa ma. Tất cả mọi ý nghĩ của họ còn mải tập trung vào bản thân: họ tự hỏi
quan tổng trấn mới thuộc vào cái hạng người như thế nào, và buổi đầu sẽ
đối đãi với họ ra sao. Theo sau các công chức là những xe chở các bà,
mang khăn tang đen. Cứ những cử động của môi họ và cánh tay họ, thì biết
rằng họ đang nói chuyện trò rất náo nhiệt; có lẽ họ đang nói về việc quan
tổng trấn mới sắp đến, ức đoán về những vũ hội mà ông ta sẽ mở, và bàn
đến những đường viền hoa và vật trang sức phù phiếm muôn năm của họ.
Vài chiếc đrôjki không người ngồi, đi theo đám tang ở sau cùng.
Đường đã thông rồi, nhân vật của chúng ta có thể đi tiếp. Y cuốn màn lên,
thở dài và nói, giọng ảo não: “- Đấy, ông chưởng lý! Ông đã sống và đã qua
đời rồi! Tin buồn đăng trong các báo sẽ nói là một công dân đáng kính,
được thuộc lại và cả toàn thể nhân loại tiếc thương, một người chồng,
người cha gương mẫu, vân vân… vân vân… đã qua đời. Người ta sẽ thêm
là tiếng khóc của quả phụ và cô nhi đưa ông đến tận nơi cuối cùng; thật ra,
xét cho kỹ thì giá trị duy nhất của ông ta chỉ là có đôi lông mày rậm!”
