mỗi ủy viên đều thành ra chủ nhân của một ngôi nhà xinh xắn, xây theo
kiểu kiến trúc tư sản; dĩ nhiên đất ở những nơi ấy tốt hơn ở đây nhiều. Các
ngài ấy bắt đầu phất và lập gia đình. Đến lúc ấy, Tsitsikôp mới nới dần
những quy tắc buộc mình phải nhịn ăn, nhịn mặc, quên mình một cách khắc
khổ, nghiêm khắc. Y quyết định chấm dứt lối sống trường trai khổ hạnh, và
bấy giờ mới tỏ ra là xưa nay y vẫn thích đủ mọi lạc thú, nhưng y đã biết
nhịn hết trong suốt thời thanh niên sôi nổi mà thường không một người nào
có thể chế ngự tất cả dục vọng của mình được. Y bắt đầu xa xỉ, mướn một
đầu bếp khéo, mặc những sơ mi Hà Lan {
Bấy giờ vải Hà Lan rất nổi tiếng
mịn, đẹp
}. Y đã mua toàn thứ dạ mà chẳng ai biết mặc ở tỉnh nhỏ cả, và từ
đấy y đã thích cái màu tía lốm đốm; y đã tậu một đôi ngựa đẹp và tự tay
cầm cương bắt con ngựa rẽ một vòng cho đẹp; y đã quen gội đầu với ô đo
Côlôn; y đã mua rất đắt thứ xà phòng thơm có đặc tính làm cho da dẻ mịn
màng; y đã…
Nhưng thủ trưởng cũ, một con người nhu nhược, phải thay bằng một thủ
trưởng mới, võ quan nghiêm khắc, kẻ thù quyết liệt của mọi thứ tham ô, lợi
dụng và tất cả những gì bất công, bất chính. Nhận thức hôm trước là hôm
sau ông ta đã làm cho mọi người phải khiếp sợ; ông ta bắt báo cáo tài
chính, thấy có nhiều việc làm bất hợp pháp và mục nào trong sổ sách cũng
hụt tiền cả, vì các công chức đã xây những nhà đẹp theo kiểu kiến trúc tư
sản; thế là bắt đầu một cuộc thanh trừng đúng phép. Những kẻ can phạm bị
cách chức; những nhà đẹp xây theo kiểu kiến trúc tư sản tịch thu làm của
công và sửa sang thành nhà tế bần và thành trường học cho thiếu sinh quân.
Tất cả mọi người đều bị trị cẩn thận và Tsitsikôp bị nặng hơn tất cả. Mặt
mày y tuy dễ ưa, vẫn làm cho thủ trưởng không thể chịu được; tại sao thì
họa có trời biết; nhưng trong những trường hợp như thế thì thường cũng
chẳng tại sao cả; dù sao thì đối với y, ông ta thật ghét cay, ghét đắng. Con
người dữ dội ấy quả là ghê gớm với tất cả thuộc lại; nhưng ông ta là quan
võ vì vậy mà chẳng biết tí gì về tất cả những mánh khóe, mưu mẹo của bọn
quan văn; nên chỉ ít lâu là bọn quan chức khác, nhờ cái vẻ giả vờ liêm
chính và khéo léo chiều theo ý ông ta về tất cả mọi mặt, đã len lỏi vào được
