tham gia thì chẳng có một tên Do Thái nào trên đời này có thể đưa cái
chuyến kinh doanh ấy đến thành công được cả. Sau khi cừu quá quan được
ba, bốn bận như thế, thì hai công chức đã được cái vốn ba mươi vạn rúp.
Tsitsikôp, theo người ta nói, thì đã vượt cái số nửa triệu; vì y táo bạo hơn.
Có Chúa biết được là những món tiền quá may mắn ấy sẽ đạt đến con số
khổng lồ như thế nào, nếu không có việc bất hòa xảy ra, quỷ sứ đã chơi cho
hai công chức một vố độc: họ cãi nhau, rồi đâm ra thù nhau chỉ vì một
chuyện không đâu. Trong một bữa rượu vào, lời ra khá ầm ĩ; Tsitsikôp, có
lẽ sau khi đã quá chén, gọi bạn đồng liêu là “Đồ con ông pôp” {
Nguyên văn
là pôpôvits
}; dù đúng như vậy thật, lão kia cũng giận xanh mắt, không hiểu
tại sao; và cãi lại, giọng gay gắt:
- Không phải, cậu nói dối; tớ là tư vấn quốc gia, chứ không phải là con ông
pôp; cậu mới là “con ông pôp”
Một lát, lão nhắc lại: “Ừ đúng thế”.
Dù đã giã được y, đã miếng trả miếng như vậy rồi; lão vẫn chưa cho là đủ
và đã gửi một cái đơn nặc danh tố giác y nữa. Vả lại, người ta cho rằng hai
bên đã cãi lộn nhau vì một cô ả lẳng lơ, thịt chắc và mát như củ su hào nõn,
theo lối nói của các nhân viên thuế quan; và có cả những đứa đã được thuê
tiền để rình đả nhân vật của chúng ta một trận, lúc trời nhá nhem, trong một
ngõ hẻm tối tăm; nhưng sau cùng thì cả đôi tình địch đều bị lừa và con mẹ
vui tính kia rơi vào tay một lão thượng úy Samsariôp nào đấy. Sự thật đã
xảy ra như thế nào, người ta không biết; hãy để cho bạn đọc tưởng tượng
lấy, nếu bạn muốn. Cái chính là những quan hệ bí mật với bọn buôn lậu bị
vạch ra cả. Viên tư vấn quốc gia tự hại mình và hại luôn cả bạn đồng liêu.
Hai công chức bị đưa ra tòa; tất cả của cải bị tịch thu, sung công; chẳng
khác nào sét đánh ngang đầu. Như chợt tỉnh rượu, họ hoàn hồn và kinh
khiếp về việc họ đã làm. Ông tư vấn quốc gia không chống chọi lại được
với số phận và qua đời ở một nơi hẻo lánh {
Câu này là Gôgôn viết lại để
thay vào một câu như sau, mà kiểm duyệt bỏ: ông tư vấn quốc gia, tiêu sầu
trong cốc rượu, theo đúng phong tục Nga
}; nhưng ông tư vấn bộ thì vẫn
vững. Mặc dù các nhà chức trách theo dõi y đều rất thính, y cũng giấu được
một phần của cải và vận dụng tất cả mọi thủ đoạn của bộ óc y, cái vốn kinh
