Nicolas Vassilievitch Gogol
Những linh hồn chết
Dịch giả: Hoàng Thiếu Sơn
BỐN BỨC THƯ CỦA TÁC GIẢ
nói về Những linh hồn chết.
Phần thứ nhất
{
Bốn bức thư này in trong chương XVII của cuốn Trích thư từ gửi các bạn
tôi xuất bản cuối năm 1846; nhưng những thư này chỉ là những lời thanh
minh của tác giả, không phải là những thư gửi đi cho ai cả
}
I.
Anh có tỏ ý phẫn nộ vì cái giọng quá quắt của một số lời chỉ trích Những
linh hồn chết. Tôi thấy như thế không được đúng: việc đó cũng có mặt tốt:
đôi khi cũng cần có người phỉ báng mình. Người nào đã mê say với những
cái đẹp rồi thì không thấy được những cái xấu, cho nên cái gì cũng dung
thứ cả; ngược lại người nào đã muốn dèm pha thì cố tìm cho ra những cái
xấu của anh và nêu rõ cái xấu đó lên đến nỗi buộc lòng anh phải thấy.
Người ta ít khi có dịp nghe sự thật lắm; cho nên chỉ cần được một phần nhỏ
sự thật thôi, người ta cũng đã có thể dung thứ cái giọng phỉ báng của kẻ lên
tiếng nói sự thật. Những lời phê phán của Bungarin Xenlôpxki, Pôlêvôi có
nhiều cái đúng, kể cả lời họ khuyên tôi nên học tiếng Nga trước khi có
tham vọng viết lách {
Nhữnglinh hồn chết phần thứ nhất, ra đời năm 1842,
bị những nhà phê bình lạc hậu và phản động ghen ghét la ó. Trong tờ Tín
sứ Nga, nhà phê bình lãng mạn chủ nghĩa N.A Pôlêvôi cho rằng Những
linh hồn chết chỉ là một bức biếm họa, không thể xem là nghệ thuật được
và tác giả chưa biết viết văn, còn mắc nhiều lỗi ngữ pháp; Pôlêvôi viết: “-
Hãy gác sang một bên những cảm hứng bồng bột của anh mà đi học
tiếng Nga đi!”. Có người chế giễu chữ poema ở bìa sách và suy diễn ra,
gọi cả những sách giáo khoa vật lý học và sách dạy làm vườn là poema.
Nhưng những lối phê bình ấy làm cho quần chúng chân chính rất căm
