NHỮNG LINH HỒN CHẾT - Trang 287

thôi thúc một người bạn, và chắc là trong bụng cũng cho rằng người bạn đó
sẽ mừng quýnh lên khi nghĩ rằng anh ta không làm gì cả. Hễ thấy một
người nào nghiêm túc bắt tay vào một công việc nghiêm túc là từ bốn phía
người ta xô nhau vào thôi thúc; rồi nếu công việc có hỏng thì người ta lại
trách là làm vội quá. Nhưng la rầy anh như thế cũng đã đủ. Anh có một câu
hỏi xác đáng thì tôi đã trả lời rồi: tôi lại còn cho anh biết những điều mà
cho đến nay, tôi chưa hề nói với ai cả. Tuy vậy, anh cũng đừng vin vào
những lời tâm sự ấy mà cho rằng tôi cũng là một con quái vật giống như
các nhân vật của tôi. Không, tôi không giống họ đâu. Tôi yêu cái thiện; tôi
đi tìm cái thiện; cái thiện làm cho tôi nức lòng. Tôi không ôm ấp các tính
xấu của tôi như họ; tôi căm ghét, tôi ghê tởm những thói đê tiện làm cho tôi
cách xa cái thiện. Tôi đấu tranh với những thói đó, và nhờ ơn Chúa, tôi sẽ
thắng được. Bởi vì, quả là ngu xuẩn, nếu ta bắt chước các bậc trí thức lỗi
lạc của ta mà cho rằng con người chỉ có thể tu thân ở nhà trường, và sau đó
thì không còn có thể thay đổi một tí gì trong nhân cách nữa! Một ý nghĩ kỳ
quặc như vậy chỉ có thể sinh ra trong cái đầu óc đần độn của một gã phong
lưu công tử mà thôi. Tôi đã bỏ được nhiều thói xấu trước kia, bằng cách
đem gán cho các nhân vật của mình, và như vậy là đã đưa các thói xấu ấy
ra cho bản thân mình chế nhạo và cho kẻ khác dè bỉu. Trong khi giật bộ
trang phục mỹ lệ và cái mặt nạ anh hùng mà ở nước ta sự xấu xa vẫn khoác,
tôi đã bắt đầu tự giải thoát. Khi tôi xưng tội với Đấng đã sáng tạo ra tôi và
đã rủ lòng muốn cho tôi sửa chữa các khuyết điểm, thì tôi thấy mình còn
nhiều tính xấu lắm; nhưng đó không còn là những tính xấu năm ngoái nữa;
một sức mạnh thần thánh đã giúp tôi thoát khỏi chúng rồi. Tôi khuyên anh
không nên bỏ ngoài tai những lời của tôi: đọc xong thư, anh hãy tĩnh mặc
một lát, hãy ôn lại cả cuộc đời của mình; rồi anh sẽ thấy tôi nói đúng.
Nếu anh chủ tâm suy nghĩ về câu trả lời của tôi: anh sẽ thấy nó cũng có thể
dùng để trả lời những câu hỏi khác của anh. Anh cũng sẽ hiểu tại sao cho
đến nay tôi vẫn chưa đem hiến bạn đọc những đoạn có sức an ủi khích lệ,
tại sao tôi chưa lấy những người có đạo đức làm nhân vật. Những nhân vật
như thế không thể bịa ra được. Bao giờ mà còn chưa giống họ ít nhiều, bao
giờ mà còn chưa đủ sức mạnh và chí kiên nhẫn để có được một vài đức tính