vào giữa các tờ công văn để đọc trộm, bề ngoài làm ra vẻ như đang mải mê
làm việc; và hễ ông thủ trưởng xuất hiện, lại giật mình đánh thót một cái.
Tất cả những cái đó gây nên trong lòng Anđrêi Ivannôvits một ấn tượng
thật là kỳ quặc, chàng cảm thấy những việc làm trước kia của mình nghiêm
túc hơn thế, và công việc chuẩn bị cho cuộc đời công chức còn thú vị hơn
chính cuộc đời công chức {
Đây có lẽ là cảm tưởng thực sự của Gôgôn,
thuở đi làm công chức ở bộ Thái ấp
}. Chàng đâm ra tiếc trường học. Hình
ảnh Anđrêi Ivannôvits bỗng hiện lên trước mặt chàng, như lúc sinh thời; và
chàng chật vật lắm mới nén nổi nước mắt. Căn phòng, lũ công chức, bàn
ghế, mọi vật đều quay cuồng trước mắt chàng; chàng suýt ngất đi - “Không,
- chàng nghĩ thầm khi đã trấn tĩnh lại - ta sẽ bắt tay vào làm việc, mặc dầu
lúc đầu công việc có vẻ vụn vặt đến đâu cũng mặc!”. Chàng bèn thu hết
nghị lực, quyết làm nhiệm vụ như mọi người.
Nơi nào mà chẳng có những cái thú riêng? Ngay ở Pêterbua cũng có thể tìm
thấy, mặc dầu cái vẻ khắc khổ và tù mù của thành phố này. Trời băng giá
đến nứt nẻ cả mặt đường ra; bão tuyết, nàng con gái thực sự của phương
Bắc, đang hoành hành dữ dội, quất vào lề đường, làm cho khách qua đường
tối tăm mặt mũi, rắc bột lên cổ áo bông, lên các bộ ria của người, lên những
cái mõm xù lông của vật. Nhưng qua những bông tuyết quay cuồng, vẫn có
một ánh đèn niềm nở chiếu sáng trên một gác tư nào đấy, trong một căn
buồng ấm cũng thắp mấy ngọn nến giản dị. Trong khi xamôva sôi khe khẽ,
một câu chuyện rôm rả làm ấm lòng người; người ta đem đọc một đoạn ưu
tú nào đấy của một trong những nhà thơ giàu cảm hứng mà Thượng đế ban
cho nước Nga; và tâm hồn trẻ trung của người thiếu niên cũng rung lên với
một niềm hân hoan chẳng khác gì dưới ánh nắng tươi vui của miền Nam
ấm áp {
Đây là một kỷ niệm của những ngày Gôgôn mới đến Pêterbua
}.
Chẳng bao lâu Tentietnikôp đã làm quen được với chức vụ; nhưng trái với
những dự tính ban đầu của chàng, nhiệm vụ đó cũng không trở thành mục
đích chủ yếu của đời chàng. Cái chức vụ đó giúp chàng phân phối thì giờ
và làm cho chàng thưởng thức những giờ phút rỗi rãi được trọn vẹn hơn.
Ông tư vấn quốc gia đã bắt đầu tự nhủ rằng thằng cháu mình có thớ làm
