NHỮNG LINH HỒN CHẾT - Trang 307

dân, sâu chẳng dám cắn rễ; còn như mưa thì chắc chỉ đổ xuống từng nơi,
làm lợi cho mujik mà để thiệt cho trang chủ.
Đàn bà thì lại còn lắm chuyện rắc rối hơn nữa. Họ xin miễn làm đồng, than
phiền là lực dịch quá nặng. Lạ thay! Chàng đã bãi bỏ tất cả các khoản nộp
vải, trái cây, nấm, hạt dẻ và giảm các công việc khác, chỉ còn lại một nửa,
nghĩ rằng đàn bà sẽ dành thì giờ làm việc nội trợ, khâu áo cho chồng, trồng
thêm vườn rau. Nhưng chẳng hề có như thế. Thói lười biếng, thói đánh
nhau, thói ngồi lê đôi mách, những vụ cãi cọ đủ thứ bắt đầu phát triển trong
phái đẹp; đến nỗi các ông chồng cứ luôn luôn than phiền với chàng:
- Thưa ông chủ, ngài làm phúc dạy bảo cho con quỷ cái nhà tôi nó biết điều
một chút! Chẳng làm thế nào mà sống nổi với nó nữa?
Bất đắc dĩ, chàng cũng định dùng đến cách quở mắng thật nghiêm; nhưng
nghiêm làm sao được? Một nữ nông dân rên rỉ dẫn xác đến, ốm yếu đứng
không vững, mình quấn những mảnh giẻ rách đến là tởm, không biết nhặt
được ở đâu.
- Thôi đi đi cho khuất mắt! Chúa phù hộ cho mụ! Vị trang chủ đáng thương
nói. Chỉ một lát sau, vừa bước khỏi cổng đã thấy mụ túm lấy một mụ hàng
xóm, làm om sòm lên vì một củ su hào, và nện vào sườn mụ kia những quả
đấm nên thân, khỏe hơn tay tráng đinh lực lưỡng nhất.
Chàng đã nghĩ đến việc mở một thứ trường học, nhưng việc đó gây nên một
cảnh rối ren hỗn loạn đến nỗi chẳng bao lâu chàng phải từ bỏ ý định ấy.
Trong những vụ xung đột và kiện cáo, tất cả những kiến thức tư pháp tinh
vi mà các thầy giáo kiêm triết gia ngày trước đã dạy cho chàng, đều tỏ ra
hoàn toàn vô dụng. Cả bên bị lẫn bên nguyên đều thi nhau nói dối, không
sao lần ra được chút gì. Chàng nhận thấy rằng chỉ riêng việc hiểu biết con
người thôi còn quan trọng hơn những lời biện luận tinh vi trong các sách
luật học và triết học; chàng thấy mình thiếu một cái gì đấy, nhưng không
biết là cụ thể mình thiếu cái gì. Và cái việc rất hay xảy ra đã xảy ra: nông
dân và trang chủ đã hiểu lầm nhau, hai bên đều chỉ lộ mặt xấu ra cho nhau.
Tất cả những cái đó làm cho nhiệt tình của nhà trang chủ nguội lạnh đi rất
nhiều.
Từ đấy chàng vẫn trông coi công việc, nhưng không hề quan tâm đến nữa.