NHỮNG LINH HỒN CHẾT - Trang 310

sao, đứng ở bậc thang nào của xã hội - cũng đều đang mong chờ?
Người ấy ở đâu, con người đủ sức nói với chúng ta hai tiếng Tiến lên vạn
năng ấy! Ở đâu con người biết rõ tất cả những sức mạnh, những đức tính,
thấu hết được chiều sâu của bản tính chúng ta và có thể ra một hiệu lệnh
thần kỳ hướng ta tới một đời sống cao cả hơn? Người Nga sẽ nhỏ những
giọt lệ thân yêu, nồng nàn biết chừng nào để tỏ lòng biết ơn; giá được một
con người như thế! Nhưng hết thế kỷ này đến thế kỷ khác, nước Nga vẫn
làm cái mồi cho thói lười biếng đáng hổ thẹn, hoặc cho hoạt động điên rồ
của một lớp thanh niên không chút kinh nghiệm; thế mà Thượng đế vẫn
không ban xuống cái con người có sức nói lên hai tiếng hằng chờ mong ấy.
Một biến cố suýt thức tỉnh Tentietnikôp, một sự thay đổi suýt diễn ra trong
tính tình chàng; chàng đã thể nghiệm một cái gì như thể tình yêu. Nhưng
ngay ở đây nữa, cơ sự cũng chẳng đưa kết quả gì. Cách nhà Tentietnikôp
mười verxta có một vị tướng mà, như ta đã biết, thường nói về chàng một
cách thiếu thiện ý. Vị tướng ấy có lối sống theo đúng cấp bậc của mình, rất
hay thết khách, rất thích láng giềng đến thăm hỏi, không bao giờ thăm lại
ai, nói giọng khàn khàn, thường hay đọc sách, và có một cô con gái là
Ulinka, một con người kỳ dị. Đôi khi nằm mơ người ta thấy một cái gì
tương tự như vậy; thế rồi từ đấy, suốt đời người ta chỉ còn biết mơ tưởng
đến hình ảnh đã hiện lên trong giấc chiêm bao; thực tế không đáng kể nữa;
người ta trở thành hoàn toàn vô dụng. Mất mẹ từ hồi còn nhỏ, người thiếu
nữ ấy được giáo dục một cách kỳ quặc. Bà gia sư của nàng là một người
Anh, một chữ Nga cắn đôi cũng chẳng biết. Cha nàng không có thì giờ
trông nom đến con; vả chăng ông ta quý con như điên như dại, thành thử có
trông nom đi nữa thì cũng chỉ tổ làm nàng hư đi thôi. Như ở một đứa trẻ đã
lớn lên trong cảnh tự do phóng túng, ở nàng cái gì cũng kỳ quái, ngông
cuồng; có thể nói nàng là hiện thân của sự sống. Nếu có ai trông thấy
những nét yêu kiều trên mặt nàng nhăn lại vì một cơn giận dữ đột ngột và
vẻ hăng say của nàng khi tranh luận với bố, người đó sẽ tưởng nàng là
người có tính khí bất thường nhất trên đời. Nhưng nàng chỉ nổi giận khi
nghe nói đến một việc bất công hay một thủ đoạn gian trá; không bao giờ
nàng tranh cãi để tự bênh vực hay thanh minh. Cơn giận đó sẽ nguôi ngay,