có thể han gỉ và yếu đi; việc vừa xảy ra đã gợi cho ông ta một ý rất hay, là
lập thêm một ủy ban mới gọi là Ủy ban giám sát ủy ban xây dựng; làm như
vậy thì không còn ai dám ăn cắp nữa.
Tsitsikôp ra về, lòng rất bực tức về chuyến đi; trời đã tối mịt, trong nhà nến
đã thắp từ lâu.
- Sao ông về muộn thế? - Kôxtanjôglô hỏi khi y bước qua ngưỡng cửa.
- Ông làm gì với lão ấy mà lâu thế? Platônôp hỏi thêm.
- Từ bé đến giờ tôi chưa hề gặp người nào ngốc như vậy! Tsitsikôp đáp.
- Chưa thấm vào đâu, Kôxtanjôglô nhận xét. Kôskariôp là một hiện tượng
lý thú. Hắn cần thiết để phản ánh, dưới một hình thức biếm họa, những thói
dở hơi của các trí tuệ khôn khéo ở nước ta; việc mình thì không biết, chỉ lo
đua đòi những thói rởm nhập từ đâu đâu về. Thời buổi bây giờ các trang
chủ họ thế đấy; họ lập phòng này, sở nọ, lập nhà máy, trường học và những
gì gì nữa có quỷ biết được. Sau năm 1812 {
Năm 1812 là năm quân của
Napôlêông, hoàng đế Pháp xâm lược và tàn phá nước Nga
}, nước ta đã
phục hồi ít nhiều; còn bây giờ thì cứ thi nhau mạnh ai người ấy đảo lộn cả
lên và đảo lộn còn tệ hơn bọn Pháp nữa, vì bây giờ một lão Piôtr Pêtrôvits
Pêtukh cũng được tiếng là trang chủ giỏi.
- Nhưng ông ta cũng cầm hết tài sản rồi. Tsitsikôp nói.
- Phải, bao nhiêu của cải vào tay ngân hàng Lomba hết. - Nói đến đấy,
Kôxtanjôglô bắt đầu cáu tiết lên. - Họ mở xưởng làm mũ, làm nến; họ thuê
thợ tận Luân Đôn về; họ thành ra những nhà doanh nghiệp. Một người quý
tộc mà lại đi làm nến và còn khối thứ nữa,… mua máy dệt về dệt sa, dệt lụa
bán cho bọn gái tơ ở thành phố!...
- Nhưng anh cũng có xưởng máy đấy thôi, Platônôp bẻ.
- Lỗi tại ai? Nó tự mọc lên đấy chứ; lông cừu cứ ứ lại, không sao tiêu thụ
được. Tôi mới bắt đầu dệt nỉ, loại nỉ thô, dày cho nông dân của tôi dùng; họ
mua tại chỗ, giá hạ. Từ sáu năm nay, dân chài vứt vảy cá lên bờ nhà tôi, tôi
biết làm gì? Tôi mới bắt tay sản xuất keo dán, thu được bốn vạn rúp. Việc
gì cũng đều như thế cả.
“Thằng cha cừ thật! Tsitsikôp vừa nghĩ thầm vừa nhìn chằm chằm vào tận
mắt Kôxtanjôglô. Quả hắn biết cách làm giàu!”
