Sau món xúp, Tsitsikôp nốc một cốc nhỏ rượu gì rất ngon, như rượu tôkay,
đựng trong chiếc cốc nhỏ, và nói với chủ nhân:
- Xin phép ông cho tôi được nối lại câu chuyện bỏ dở. Lúc nãy tôi có hỏi
ông là phải làm thế nào, cách nào là tốt nhất để… {
Chỗ này trong bản thảo
thiếu mất một tờ. Trong tập thứ hai của Những linh hồn chết in lần thứ
nhất năm 1855, có chú: “Ở đây thiếu mất một đoạn đối thoại giữa
Kôxtanjôglô và Tsitsikôp. Có thể đoán rằng Kôxtanjôglô bàn với Tsitsikôp
nên mua ấp của một trang chủ ở gần đấy tên là Khlôbuiep”
}
- Một điền trang mà tôi trả ngay bốn vạn rúp, không do dự, nếu họ đòi ngần
ấy!
- Hừm! Tsitsikôp đâm ra ngẫm nghĩ rồi nói - Thế tại sao ông không mua
lấy? Hắn hỏi, vẻ hơi rụt rè.
- Phải biết tự hạn chế mình chứ. Cứ thế này tôi cũng đã bận lắm rồi. Thế
mà các trang chủ nhà ta cũng đã nói xấu tôi, bảo là tôi lợi dụng lúc họ túng
quẫn và sạt nghiệp để mua đất với giá rẻ mạt. Tôi ngấy lắm rồi.
- Sao con người ta hay nói xấu thế nhỉ! Tsitsikôp nói.
- Mà trong tỉnh này, thói ấy lại hơn những nơi khác… Người ta độc gọi tôi
là đồ hà tiện, đồ keo kiệt, đồ bủn xỉn. Về việc gì các ngài ấy cũng có cách
tự biện bạch. Một người nói: “Tôi đã tự làm mình phá sản, đúng thế; nhưng
đó là vì tôi muốn thỏa mãn những nhu cầu cao cấp của đời sống, vì tôi đã
khuyến khích các nhà công nghệ (nghĩa là bọn bịp bợm ấy mà). Dĩ nhiên
người ta có thể sống như con lợn, theo kiểu Kôxtanjôglô”.
- Tôi chỉ mong được làm một con lợn như thế! Tsitsikôp nói.
- Những chuyện ấy thật là vô lý. Những nhu cầu cao cấp nào? Họ định
đánh lừa ai đây? Họ có sách, nhưng họ không đọc. Mọi việc đều kết thúc
bằng những ván bài và những cốc sâm banh. Ông ạ, sở dĩ họ nói thế là chỉ
vì tôi không thết tiệc và không cho họ vay tiền. Tôi không thết tiệc, vì tiệc
tùng làm tôi bực mình; tôi không quen dự tiệc. Nhưng ai mà đến ăn thường
với tôi thì đều là khách quý cả. Còn như chuyện tôi không chịu cho vay tiền
thì chỉ là chuyện bịa. Người nào túng quẫn thực sự đều có thể nhờ tôi, cho
tôi biết cặn kẽ định dùng tiền làm gì; nếu qua lời lẽ của họ, tôi thấy là họ sẽ
