NHỮNG LINH HỒN CHẾT - Trang 387

- Tôi cũng thế, Tsitsikôp nói; và cả hai đều cương quyết từ chối.
- Ít nhất các ông cũng phải hứa là sẽ lên chơi nhà tôi trên tỉnh. Mồng tám
tháng bảy, tôi sẽ thết tiệc các quan chức.
- Lạy Chúa! Platônôp kêu lên. Cảnh ngộ như ông mà lại còn thết tiệc!
- Biết làm thế nào được? Đó là một bổn phận không thể tránh được,
Khlôbuiep nói. Tôi phải đáp lễ họ chứ.
Platônôp trợn tròn xoe mắt. Chàng không biết rằng ở nước Nga này, ở tỉnh
nhỏ cũng như ở hai kinh đô, có những bậc hiền triết mà cuộc đời là một bài
tính không ai tài nào giải nổi. Có kẻ tưởng chừng như đã ăn hết của cải, nợ
nần lút đầu lút cổ và trước mắt chẳng còn phương sách gì nữa; ấy thế mà
vẫn mở tiệc. Tất cả các khách đến dự đều nói rằng đây là bữa tiệc cuối cùng
của hắn, và ngày mai người ta sẽ lôi cổ chủ tiệc vào tù. Mười năm sau, bậc
hiền triết vẫn đấy, nợ nần nhiều hơn bao giờ hết, và lại mở tiệc: và khách
lại bảo đấy là bữa tiệc cuối cùng, ngày mai chủ nhân sẽ vào tù.
Ngôi nhà của Khlôbuiep trên tỉnh có một quang cảnh chẳng tầm thường
chút nào. Hôm nay một ông pôp mặc áo lễ đọc kinh trong nhà; ngày mai
một tốp diễn viên người Pháp tập hài kịch ở đấy. Có khi trong nhà không
tìm đâu ra một mẩu bánh mì; có khi lại tiếp đủ các thứ nghệ sĩ, và khi ra về
mỗi người lại mang theo một tặng phẩm. Tình cảnh Khlôbuiep đôi khi điêu
đứng đến nỗi, giá phải người khác thì đã thắt cổ hay bắn vào đầu mà chết từ
lâu; nhưng do một sự tương phản lạ lùng với nếp sống phóng đãng của ông
ta, lòng mộ đạo của Khlôbuiep đã làm cho ông ta tránh được tuyệt vọng.
Trong những lúc khó khăn ấy, ông ta đọc thân thế các vị thánh đã luyện
được cho tinh thần mình vượt lên trên cảnh khốn cùng. Những khi ấy tâm
hồn ông ta cảm kích khôn xiết, lòng ông ta dào dạt tình thương, mắt ông ta
nhòa lệ. Ông ta cầu nguyện; và lạ thay, hầu như lần nào cũng có một sự cứu
giúp bất ngờ đến với ông ta: một người bạn cũ nào đó sực nhớ tới ông và
gửi tiền cho; hoặc giả một người đàn bà không quen biết gì đi qua, tình cờ
biết được chuyện ông ta, liền động lòng trắc ẩn, biếu một món quà sang
trọng; hoặc giả một vụ kiện mà ông ta chưa từng nghe nói đến, bỗng xoay
ra có lợi cho ông ta. Bấy giờ ông ta thành kính nhận ra tấm lòng từ bi vô
cùng, vô tận của đấng Sáng thế, bèn đặt một lễ Ca ngợi, rồi lại tiếp tục cuộc