lợi ích về phương diện vệ sinh, chỉ được xem cảnh trần gian, thấy thế sự
thăng trầm cũng có thể nói là đã được một pho sách sống, một vốn tri thức
thứ hai.
Vaxili ngẫm nghĩ: “Con người này ăn nói hơi có vẻ tự phụ, nhưng trong lời
lẽ cũng có phần đúng”. Sau một lát im lặng, ông ta nói với Platôn:
- Platôn ạ, anh cũng bắt đầu tin rằng một chuyến đi du lịch quả có thể thức
tỉnh chú đấy. Chẳng qua chú chỉ có cái tật dửng dưng với mọi việc mà thôi.
Chẳng qua chú ngủ gà, ngủ gật, không phải vì no hay vì mệt, mà vì thiếu
những ấn tượng và những cảm giác mạnh. Anh thì trái hẳn. Giá có thể
được, anh cũng muốn đừng cảm xúc mạnh như vậy trước mọi việc và bớt
để tâm đến tất cả những việc xảy ra.
- Hơi đâu mà cái gì cũng để tâm? Platôn nói. Anh cứ tìm những duyên cớ
để ưu tư và tự mình tạo cho mình những mối lo sợ.
- Việc gì phải tạo ra, một khi những điều trái ý mình cứ chốc chốc lại xảy
đến, Vaxili nói. Chú có biết trong khi chú đi vắng, Lênitxưn đã chơi chúng
ta một vố như thế nào không? Không chứ gì? Ấy, hắn chiếm lấy một
khoảng đất hoang mà hàng năm nông dân ta vẫn dùng để mở hội mừng
xuân theo cổ tục. Trước hết, khoảng đất hoang ấy có trả bao nhiêu anh cũng
không bán… Đó là một nơi gắn liền với rất nhiều kỷ niệm của làng ta; đối
với anh phong tục là việc thiêng liêng, anh sẵn sàng hy sinh tất cả vì cổ tục
{
Vaxili Platônôp tiêu biểu cho những người thuộc phái Sùng Xlav, lệ cổ
}.
- Y không biết, nên mới chiếm lấy; Platônôp nói. Y là người mới đến, ở
Pêterbua về còn chân ướt chân ráo. Phải cắt nghĩa cho y rõ.
- Hắn biết rất rõ. Anh đã cho người đến nói với hắn, nhưng hắn trả lời bằng
những lời rất thô bỉ.
- Đáng lẽ anh phải thân hành đến gặp y mà bàn bạc, mà giãi bày.
- Chịu thôi. Hắn vênh váo quá đỗi. Anh không đến gặp hắn đâu. Chú có
muốn đến thì đến.
- Em sẵn lòng đến; nhưng vì em không biết gì về công việc nên y có thể bịp
em rất dễ.
- Nếu các ông bằng lòng, tôi sẽ xin đảm đương việc này; Tsitsikôp nói. Ông
cho tôi rõ đầu đuôi ra sao đi.
