NHỮNG LINH HỒN CHẾT - Trang 418

thì vấy máu, nỗi uất hận trút vào những sức mạnh thù địch vẫn hành hạ con
người.
- Chao ôi! Paven Ivannôvits, Paven Ivannôvits! Giá ông dùng cái nghị lực
và chí kiên nhẫn của ông vào việc thiện, giá ông theo đuổi một mục đích tốt
hơn; ông đã thành một người như thế nào rồi! Ông đã có thể làm được bao
nhiêu việc hữu ích! Giá tất cả những người phúc thiện cũng ra công gắng
sức làm việc tốt như ông đã ra công thu góp tiền bạc, giá họ biết hy sinh
lòng tự ái và tham vọng để làm việc đó thì trời ơi, trái đất của chúng ta
phồn vinh biết chừng nào!... Paven Ivannôvits, Paven Ivannôvits! Ông còn
có tội với bản thân nhiều hơn là với đồng loại. Ông đã làm ô uế những khả
năng phong phú mà tạo hóa đã ban cho ông. Sinh ra để trở thành một vĩ
nhân, ông chỉ biết làm hỏng cả đời mình. Đó là điều làm cho tôi phiền lòng
hơn cả.
Lòng người thật lắm uẩn khúc. Dù một kẻ lầm lạc có đi xa con đường chính
trực bao nhiêu, dù một tên tội phạm thâm căn cố đế có lòng lim dạ sắt bao
nhiêu, có lê la bao nhiêu trong ao tù của cuộc đời bất nghĩa chăng nữa;
nhưng khi người ta đem con người hắn và những khả năng mà hắn đã làm
nhơ bẩn ra trách hắn; thì hắn cũng bất giác bị lay chuyển và xúc động.
- Afanaxi Vaxiliêvits - con người khốn nạn cầm tay Murazôp nói - ôi, giá
tôi ra được khỏi nơi này, lấy lại được của cải của tôi! Tôi xin thề với ông là
từ nay tôi sẽ sống một cuộc đời khác hẳn. Xin ông cứu tôi với, ân nhân ơi,
cứu tôi với!
- Tôi biết làm thế nào được? Muốn thế phải chống lại pháp luật. Cứ thử cho
là tôi dám làm như thế đi nữa: nhưng công tước là người nghiêm minh; dù
có thế nào ngài cũng không lùi bước.
- Ân nhân ơi! Không có việc gì mà ông không làm được. Pháp luật chẳng
phải là cái làm cho tôi khiếp sợ: tôi sẽ có cách dàn xếp với pháp luật; nhưng
vô cớ bị tống ngục, phải nằm bẹp ở đây như con chó, trong khi tài sản của
tôi, giấy má của tôi, cái tráp của tôi… Cứu tôi với! Y ôm chặt lấy hai chân
ông già, nước mắt chảy xuống ướt dầm dề đôi chân.
- Chao ôi Paven Ivannôvits, Paven Ivannôvits! Ông già Murazôp lắc đầu
nói, mớ tài sản ấy làm cho ông mù quáng đến thế kia ư! Nó làm cho ông