mó, những người mù loà, bị khoan xương, những thằng dở điên dở dại, tất
cả đều lang thang từ quán này sang quầy nọ, uống hết li một lại li hai, uống
hết cho thoả lòng.
Lúc đầu, sau những trận chiến đầu tiên, chúng tôi tỏ ra ngạc nhiên khi
thấy những chàng trai cùng trang lứa đến, những chàng trai đã trở về với
những khuôn mặt như được những mảnh bom, đạn vẽ lại, với cơ thể bị
súng ống tàn phá. Chúng tôi thì ấm chỗ rồi, yên tâm mà sống cuộc sống
chật chội của mình.
Tất nhiên là chúng tôi nghe thấy chiến tranh. Chúng tôi đã thấy người ta
thông báo chiến tranh trên các yết thị động viên. Chúng tôi đọc về chiến
tranh trong các tờ báo. Nhưng thực ra, chúng tôi giả vờ, tự dàn xếp với
chiến tranh, như người ta thường làm với mộng mị hay những kỷ niệm xót
xa. Chiến tranh không dự phần thế giới của chúng tôi là mấy. Như phim
ảnh vậy thôi.
Vì thế, khi đoàn xe đầu tiên chở thương binh - tôi nói đến thương binh
thật sự, đến những người mà thịt da chỉ còn lại một loại cháo nhão nhét
màu đo đỏ, những người nằm sóng soài trong những chiếc xe tải trên những
cái băng ca, miệng rên khe khẽ, thầm gọi tên mẹ, tên vợ - khi đoàn xe chở
thương binh đầu tiên đi đến chỗ chúng tôi, chúng tôi bị sốc thực sự. Bỗng
nhiên, một sự im lặng bao trùm, và chúng tôi đi xem những người thương
binh ấy, những bóng người ấy khi những người khiêng cáng đã đưa họ ra
để tống vào bệnh viện. Hai hàng người, dày đặc và rậm rịt, hàng rào danh
dự, hàng rào kinh sợ, với những người phụ nữ cắn môi mà khóc mãi không
thôi, và chúng tôi nữa, trong lòng cảm thấy ngu ngốc, tủi hổ và nói ra thì
xấu lắm nhưng cũng phải nói, chúng tôi cảm thấy vui lòng, vui nỗi vui
mạnh mẽ và bẩn thỉu, vui vì họ chứ không phải chúng tôi là những người
bầm dập nằm trên cáng.
