bằng gỗ thông tồi tàn nếu người ta may mắn tìm được ít phần thi thể của họ
dưới hố bom hay treo lơ lửng trên dây thép gai.
Vì cứ đi lang thang như một người mù như thế, tôi vô tình đặt chân trước
cổng quán Rébillion. Tôi bị sốc thực sự. Rồi tôi trộm nghĩ là tôi chỉ có thể
đến đó mà thôi, tôi phải đến đó, phải đẩy cánh cửa ra, phải thấy Bourrache
với đôi mắt u tối, với bộ xương cao kều, phải bắt tay ông ta và mấp máy
những từ vô nghĩa, vớ vẩn mà người ta vẫn hay nói trong những lúc như
thế.
Trước đó, chưa bao giờ tôi thấy căn phòng lớn vắng khách. Không một
tiếng động. Không một bàn ăn nào được dọn ra. Không một giọng nói.
Không tiếng leng keng của li cốc chạm vào nhau. Không khói thuốc.
Không có mùi vị của bếp núc. Chỉ có một ngọn lửa heo hắt trong lò sưởi to
lớn. Bourrache đang ngồi trước lò sưởi, trên một chiếc ghế đẩu, chân hơ lên
than hồng, đầu cúi xuống, cúi vào khoảng không. Một xác người khổng lồ
vô hồn.
Ông ta không nghe tiếng tôi đi tới. Tôi đứng cạnh ông và lên tiếng. Ông
ta không cử động, không trả lời. Tôi nhìn lửa lò nhảy nhót, những ngọn lửa
đẹp đẽ cuối cùng nhỏ lại, uốn cong, cố gắng gượng cho thẳng nhưng cuối
cùng rạp xuống và biến mất. Thế là tôi thấy ánh nhìn của Clémence, đôi
mắt và nụ cười của nàng. Tôi thấy cái bụng của nàng. Tôi thấy hạnh phúc
của tôi ngạo nghễ và thấy khuôn mặt của Hoa Bìm Bìm, vẫn chưa chết và
đang thấm nước mà vẫn như lần cuối cùng tôi bắt gặp con bé, sống động,
hồng hào, khỏe mạnh như một bông lúa mì xanh, ngay ở trong căn phòng
này, đi giữa các bàn ăn để mang cho khách những bình rượu vang Toul và
Vic.
Lửa đã nhường chỗ cho những làn khói xám khen khét thoát ra khỏi lò
để rồi nhảy nhót trong gian phòng và xông lên trần nhà màu nâu. Lúc đó thì
Bourrache chậm chạp như con bò kiệt sức ngoảnh mặt về phía tôi, một
