trong một tấm lòng khác. Những câu hỏi khô khan và lạnh lẽo, không
một dấu hiệu tán thành hay chê trách trước những lời tôi đáp lại,
không gây cho tôi một niềm tin cậy nào hết. Khi chẳng có gì cho tôi
biết được điều mình thỏ thẻ làm vui lòng hay mếch lòng, thì bao giờ
tôi cũng sợ hãi, và tôi ít tìm cách bày tỏ những gì mình cảm nhận hơn
là tìm cách đừng nói điều gì có thể hại đến mình. Từ đó tôi đã nhận
thấy cái cách hỏi han lãnh đạm mọi người để hiểu biết họ là một tật
khá thông thường ở những người đàn bà tự phụ mình có tài trí. Họ
tưởng không hề để lộ cảm nghĩ của họ thì sẽ thấu hiểu hơn cảm nghĩ
của các vị: nhưng họ không thấy rằng làm như thế là tước đi lòng can
đảm tỏ bày cảm nghĩ. Một người bị lục vấn bắt đầu đề phòng chỉ vì bị
lục vấn; và nếu anh ta cho rằng người ta không thực sự quan tâm đến
mình mà chỉ muốn làm mình nói lộ ra, thì anh ta nói dối, hoặc im lặng,
hoặc gia tăng chú ý đến bản thân, và thích bị coi như một kẻ ngu đần
hơn là bị mắc lừa sự tò mò của các vị. Rốt cuộc thích che giấu lòng
mình bao giờ cũng là một phương kế dở để thấu suốt lòng người khác.
Bà De Vercellis chưa từng nói với tôi một lời có vẻ thân ái, xót
thương, nhân đức. Bà hỏi tôi lạnh lùng; tôi trả lời dè dặt. Những câu
trả lời của tôi rụt rè đến mức bà ắt phải cho là thấp kém và đâm chán
ngán. Cuối cùng bà không hỏi han tôi nữa, chỉ còn nói với tôi về công
việc phục vụ bà. Bà ít xét đoán tôi theo những gì tôi là, mà xét nhiều
hơn theo những gì bà đã biến tôi thành; và do cứ thấy ở tôi chỉ một
người hầu, bà cản trở tôi tỏ ra là gì đó khác, trước mắt bà.
Tôi cho rằng từ đấy tôi cảm nhận được trò chơi hiểm ác của các
lợi ích che giấu, nó đã cản bước tôi suốt đời, và đã khiến tôi ghét cay
ghét đắng một cách thật tự nhiên trật tự hiển nhiên sản sinh ra các lợi
ích đó. Do không con cái, nên bà De Vercellis có người cháu thừa tự là
bá tước De la Roque, siêng năng chầu chực lấy lòng bà. Ngoài ra, các
gia nhân chính của bà, thấy bà sắp đến lúc lâm chung, chẳng quên
quyền lợi của họ, và quanh bà có biết bao kẻ sốt sắng, thành thử bà
khó có thì giờ nghĩ đến tôi. Đứng đầu các gia nhân là một người tên
