giang hồ, và ngài chánh tòa ít nêu gương tốt tại nhà mình. Ngài chánh
tòa giận điên lên, và vũ khí chỉ có cái bô đi tiểu đêm, sắp ném nó vào
đầu con người tội nghiệp, thì bà quản gia của ngài đến.
Người lùn nhỏ bé này, thân hình thật xấu xí do tạo hóa, đã được
đền bù về phương diện trí tuệ: ông có tư chất bẩm sinh thú vị, và ông
chú ý trau dồi nó. Mặc dù mọi người đồn ông là nhà luật học khá giỏi,
ông không thích nghề nghiệp của mình, ông đã lao vào văn chương, và
đã thành công tại đó. Đặc biệt ông đã lấy được ở văn chương cái bề
ngoài rực rỡ, cái tinh hoa đem thú vị đến cho sự giao tiếp, ngay cả với
phụ nữ, ông thuộc lòng mọi nét đặc sắc trong các tập danh ngôn và các
tập tương tự: ông có nghệ thuật làm tăng giá trị những điều ấy, bằng
cách kể một cách hứng thú, một cách bí ẩn, và như một giai thoại của
ngày hôm trước, điều đã xảy ra cách đây sáu chục năm. Ông biết nhạc,
và hát khá hay bằng giọng đàn ông của mình: rốt cuộc ông có nhiều tài
năng duyên dáng đối với một pháp quan. Do cứ ngọt ngào tán tỉnh mãi
các quý bà Annecy, ông đã thành hợp thời thượng trong giới các bà;
các bà có ông đi theo như một chú khỉ con. Thậm chí ông tự phụ có số
đào hoa, và điều này khiến các bà cười vui rất nhiều. Một bà
D’Épagny bảo rằng với ông thì ân huệ cuối cùng là hôn vào đầu gối
một phụ nữ.
Vì ông biết những cuốn sách hay, và sẵn lòng nói về chúng, nên
sự trò chuyện của ông không chỉ thú vị, mà giúp mở mang trí óc. Sau
này, khi đã có hứng thú học tập, tôi năng giao tiếp với ông, và tôi thấy
rất dễ chịu. Đôi khi tôi từ Chambéry, nơi tôi ở khi đó, đến thăm ông.
Ông khen ngợi, khuyến khích sự ganh đua của tôi, và về các sách tôi
đọc, ông có những lời khuyên đúng đắn, mà tôi thường tận dụng. Rủi
thay là trong cái thân hình hết sức mảnh khảnh ấy cư ngụ một tâm hồn
rất mẫn cảm. Vài năm sau chẳng rõ có chuyện gì không hay khiến ông
đau buồn, và qua đời vì thế. Thật đáng tiếc; chắc chắn đó là một con
người tốt bé nhỏ, mà mới đầu ta cười, và cuối cùng ta yêu mến. Mặc
dù cuộc đời ông ít liên quan đến đời tôi, nhưng vì đã nhận được của
