mệnh lệnh. Tuy nhiên, khi đi qua những miền quê xinh đẹp, nhìn thấy
rừng thấy suối, cảnh tượng nao lòng này khiến tôi thở dài tiếc nuối;
giữa vinh quang của mình tôi cảm thấy lòng tôi không hợp với bao
nhiêu sự ồn ào như vậy, và lập tức, chẳng hiểu bằng cách nào, tôi lại
thấy mình ở giữa những chuồng cừu thân thương của tôi, mãi mãi từ
bỏ chiến tranh.
Việc tiếp cận Paris mâu thuẫn biết chừng nào với quan niệm của
tôi về thành phố này! Cảnh trí bên ngoài mà tôi từng thấy tại Turin, vẻ
đẹp của các đường phố, sự cân xứng và thẳng hàng của các ngôi nhà,
khiến tôi tìm kiếm cái gì hơn thế nữa ở Paris. Tôi đã hình dung một
thành phố vừa đẹp đẽ vừa rộng lớn, với dáng vẻ oai nghiêm nhất, nơi
ta chỉ thấy những đường phố tráng lệ, những lâu đài cẩm thạch và
hoàng kim. Khi vào qua ngoại ô Saint-Marceau
, tôi chỉ thấy những
đường phố nhỏ bẩn thỉu và hôi hám, những ngôi nhà đen nhẻm xấu xí,
vẻ dơ dáy, nghèo khổ, những người hành khất, những phu xe, những
người đàn bà vá quần áo, rao bán nước thuốc sắc và mũ cũ. Tất cả
những điều này thoạt tiên khiến tôi kinh ngạc đến mức mọi thứ huy
hoàng thực sự mà tôi thấy ở Paris về sau không thể phá đi ấn tượng
đầu tiên này, và bao giờ trong tôi cũng lưu lại một nỗi chán lợm thầm
kín việc ở kinh thành ấy. Tôi có thể nói là toàn bộ thời gian tôi sống tại
đó về sau này chỉ dùng để tìm kiếm phương kế khiến mình có thể sống
xa nơi ấy. Đó là kết quả của một trí tưởng tượng hoạt động quá tích
cực, cường điệu hóa trên mức cường điệu của mọi người, và luôn nhìn
thấy nhiều hơn những gì người ta kể. Người ta đã tán dương Paris với
tôi nhiều quá, thành thử tôi đã hình dung nó như Babylone xưa, thành
phố mà nếu như nhìn thấy, có lẽ tôi cũng sẽ tìm ra vô khối điều thua
kém hình ảnh do mình tạo dựng. Cũng chuyện như vậy xảy ra với tôi
tại Nhà hát Nhạc kịch, mà tới Paris hôm trước thì hôm sau tôi vội vã
đến; cũng chuyện như vậy xảy ra với tôi sau đó tại Versailles; sau đó
nữa khi nhìn thấy biển; và cũng chuyện như vậy sẽ luôn xảy ra với tôi
