hồi ức về ông, gắn với hồi ức về những ngày tươi đẹp của tôi, hiện vẫn
còn thân thiết với tôi. Đó là cha Caton, tu sĩ dòng Franciscain, người
đã cùng với bá tước Dortan, làm cho những bản nhạc của mèo con tội
nghiệp bị thu giữ tại Lyon; điều này chẳng phải hành vi tốt đẹp nhất
của đời ông. Ông đã tốt nghiệp trường Sorbonne: ông đã sống một
thời gian dài tại Paris trong giới thượng lưu cao sang nhất, và đặc biệt
rất hay lui tới nhà hầu tước D’Entremont, khi ấy là đại sứ Sardaigne.
Đó là một người cao lớn, cân đối, mặt đầy đặn, mắt lồi, tóc đen uốn
cong cong một cách tự nhiên bên thái dương; dáng điệu vừa quý phái,
vừa cởi mở, vừa khiêm tốn, cung cách giản dị và đứng đắn; không có
thái độ giả vờ mộ đạo hay trơ tráo của các thầy tu, cũng không có lối
tiếp cận phóng túng của con người hợp thời thượng, mặc dù ông là
người hợp thời thượng, mà có sự tự tin của một con người chính trực,
chẳng hổ thẹn vì tấm áo thầy tu của mình, tự tôn trọng bản thân và
luôn cảm thấy mình ở đúng chỗ giữa những người đứng đắn. Mặc dù
cha Caton không có nhiều học vấn đối với một tiến sĩ, song ông có
nhiều học vấn đối với một người trong giới thượng lưu; và do chẳng
vội vã phô bày sự hiểu biết, ông đưa nó ra thật đúng lúc thành thử ông
càng có vẻ hiểu biết nhiều hơn. Do đã sống nhiều trong giới giao tế,
ông chuyên tâm vào những tài năng thú vị hơn là vào một kiến thức
vững chắc, ông có tài trí, làm thơ, nói hay, hát còn hay hơn, có giọng
tốt, chơi đàn phong cầm và đàn clavecin. Chẳng cần nhiều đến như
vậy để được săn đón; bởi thế ông được săn đón; nhưng điều đó rất ít
làm ông sao nhãng những lo toan của chức nghiệp, thành thử, mặc dù
có những đối thủ cạnh tranh hết sức ghen ghét, ông vẫn được bầu làm
tu sĩ tham vấn của tỉnh ông, hoặc, như người ta nói, một trong những
nhân vật quan trọng của dòng tu.
Cha Caton làm quen với Má tại nhà hầu tước D’Entremont. Ông
nghe nói đến những buổi hòa nhạc của chúng tôi, ông muốn tham gia;
ông tham gia, và khiến cho những buổi hòa nhạc này thành vẻ vang
hiển hách. Chúng tôi lập tức kết thân vì niềm ham thích chung đối với
