cách tuyệt vời; và những đam mê của bà, vốn không phấn khích, cho
phép bà luôn theo những chân lý của mình, nên bà đi đúng khi những
điều ngụy biện không khiến bà lạc đường. Các động cơ của bà đáng
khen ngay cả trong lỗi lầm; trong khi lầm lẫn bà có thể làm điều xấu,
nhưng bà không thể muốn một điều gì xấu. Bà gớm ghét tính chất hai
mặt, sự dối trá; bà chính trực, công bình, nhân văn, vô tư bất vụ lợi,
trung thành với lời mình hứa, với bạn bè, với những bổn phận được bà
thừa nhận là bổn phận, không có khả năng báo thù và căm ghét, thậm
chí không quan niệm được việc tha thứ có chút công trạng gì. Cuối
cùng, để trở lại điều ít thể tất được nhất ở bà, trong khi không đánh giá
những ân huệ của mình như chúng đáng giá, bà không bao giờ khiến
chúng thành một sự bán buôn hèn hạ; bà ban phát chúng, nhưng không
bán chúng, mặc dù bà không ngừng phải dùng mưu chước để sống; và
tôi dám nói rằng nếu như Socrate có thể quý trọng Aspasie, chắc ông
sẽ tôn kính bà De Warens.
Tôi biết trước rằng khi để bà có một tính cách đa cảm và một khí
chất lạnh lùng, tôi sẽ bị buộc tội là mâu thuẫn, như thói thường, và
buộc tội một cách có lý theo thói thường, có thể tạo hóa đã sai và sự
kết hợp này không nên có; tôi chỉ biết là nó đã có. Tất cả những ai
từng quen biết bà De Warens, và rất nhiều người trong số này hãy còn
sống, đều có thể hiểu bà là như vậy. Thậm chí tôi dám nói rằng bà chỉ
biết một niềm vui thích duy nhất trên đời: đó là làm cho những người
mình yêu mến được vui thích. Song mỗi người cứ việc tha hồ lập luận
về điều này, và cứ việc chứng tỏ một cách uyên bác rằng chuyện đó
không đúng. Nhiệm vụ của tôi là nói ra sự thật, chứ không phải làm
cho sự thật ấy được mọi người tin.
Tôi dần dần biết được tất cả những gì tôi vừa nói trong những
cuộc chuyện trò tiếp theo sự kết hợp giữa chúng tôi, và chỉ riêng
những cuộc chuyện trò ấy cũng khiến bà thành tuyệt diệu. Bà có lý khi
hy vọng rằng việc bà chiều lòng sẽ hữu ích đối với tôi; về kiến thức tôi
sẽ rút ra được nhiều lợi ích lớn. Cho đến bấy giờ bà vẫn nói với tôi về
