nên không được quyền có lý; và khi tôi định làm người kiểm duyệt, thì
Má tát yêu tôi, gọi tôi là tiểu sư phó của bà, và buộc tôi trở lại vai trò
phù hợp với mình.
Cảm giác sâu xa về cảnh quẫn bách mà những chi tiêu thiếu cân
nhắc tất yếu đưa Má đến sớm hay muộn, càng tác động mạnh mẽ đến
tôi, vì khi trở thành người kiểm tra việc nhà, tự tôi đánh giá được tình
trạng mất cân bằng giữa khoản thiếu và khoản có. Giai đoạn này khởi
đầu khuynh hướng hà tiện mà tôi luôn cảm thấy ở mình kể từ thời gian
ấy. Xưa nay tôi chỉ hoang phí một cách điên cuồng từng cơn từng đợt;
nhưng cho đến bấy giờ tôi chưa bao giờ lo lắng lắm xem liệu mình có
ít hay nhiều tiền. Tôi bắt đầu chú ý chuyện này và bắt đầu lo đến túi
tiền của mình. Tôi thành bủn xỉn vì một động cơ rất cao thượng; vì, sự
thực là tôi chỉ nghĩ đến việc dành dụm cho Má một nguồn lợi nào đó
trong thảm họa mà mình thấy trước. Tôi sợ các chủ nợ xiết mất khoản
trợ cấp của bà, sợ khoản này bị phế bỏ hẳn, và theo tầm nhìn hạn hẹp
của mình, tôi tưởng tượng rằng khi ấy số tiền ít ỏi mình cất giấu sẽ
giúp ích nhiều cho bà. Nhưng để dành dụm được số tiền ấy, và nhất là
để giữ được nó, cần phải giấu giếm bà; vì sẽ không thích đáng, nếu
trong khi bà phải xoay xở, mà bà lại biết rằng tôi có tiền riêng, vậy là
tôi tìm kiếm ở nơi này nơi kia những chỗ cất giấu nho nhỏ để nhét vào
đó vài đồng louis dự trữ, hy vọng gia tăng không ngừng khoản dự trữ
này cho đến lúc đặt nó dưới chân bà. Nhưng tôi rất vụng trong việc
chọn chỗ cất giấu, thành thử bao giờ bà cũng khám phá được; thế rồi,
để cho tôi biết là bà đã tìm ra, bà lấy đi đồng tiền vàng tôi đã để ở đó,
và để vào nhiều hơn bằng các loại tiền khác. Tôi xấu hổ đem số của
riêng bé nhỏ trả lại vào túi tiền chung, và bao giờ bà cũng dùng nó để
sắm áo quần hay đồ đạc dành cho tôi, như thanh kiếm bạc, đồng hồ
hay vật gì tương tự.
Tin chắc rằng việc tích trữ sẽ chẳng bao giờ thành công đối với
mình, còn với bà đó sẽ là một phương sách ít giá trị, cuối cùng tôi cảm
thấy chẳng có phương sách nào khác chống lại tai họa mà mình lo sợ
