nữa. Toàn bộ tin tức mà tôi đành lòng nhận là một bản nhạc lễ mi xa
bốn phần, do anh soạn và chép, và để lại cho tôi. Với sự giới thiệu này
tôi đi Besangon, qua Genève, tôi đến thăm họ hàng ở đó, và qua Nyon,
tôi đến thăm cha ở đó, ông tiếp đón tôi như ông thường đón và đảm
nhận chuyển cho tôi hòm hành lý, sẽ đến nơi sau tôi, vì tôi đi ngựa.
Tôi đến Besancon. Tu sĩ Blanchard tiếp đón tôi tử tế, hứa sẽ dạy tôi,
và nhận giúp tôi. Chúng tôi sắp sửa bắt đầu thì tôi được một lá thư của
cha tôi cho biết hòm hành lý của tôi đã bị bắt giữ và tịch thu tại
Rousses, văn phòng Pháp ở biên giới Thụy Sĩ. Hoảng sợ vì tin này, tôi
sử dụng những mối quen biết đã thiết lập được ở Besancon để biết lý
do của việc tịch thu; vì, rất chắc chắn mình không hề có hàng lậu, tôi
không sao hiểu nổi người ta dựa vào cớ gì. Cuối cùng tôi được biết:
cần phải kể ra, vì đó là một sự kiện kỳ cục.
Ở Chambéry tôi quen một ông già người Lyon, rất trung hậu, tên
là ông Duvivier, từng làm ở sở thị thực dưới thời Nhiếp chính, và do
không có việc, đã đến làm ở sở địa chính, ông từng sống trong giới
giao tế; ông có vài tài năng, một số kiến thức, thái độ hiền hòa, lịch sự;
ông biết nhạc, và do tôi làm việc cùng phòng với ông, chúng tôi thân
nhau hơn giữa những kẻ thô tục kém giáo hóa vây quanh chúng tôi.
Ông có tại Paris những người trao đổi thư từ tin tức, họ cung cấp cho
ông những chuyện tầm phào nho nhỏ, những điều mới lạ phù du, lan
truyền chẳng biết tại sao, tàn lụi chẳng biết như thế nào, và chẳng bao
giờ có ai nhớ lại khi mọi người đã thôi nói đến. Vì đôi khi tôi dẫn ông
đến ăn tối tại nhà Má, có thể nói là ông chiều nịnh tôi, và, để khiến
mình thành thú vị, ông cố làm cho tôi thích những điều nhảm nhí vô vị
ấy, mà tôi luôn chán ghét, thành thử cả đời chưa bao giờ riêng mình
đọc lấy một bài. Để chiều lòng ông, tôi cầm lấy những mảnh giấy chùi
đít quý hóa ấy, tôi đút chúng vào túi, và tôi chỉ còn nghĩ đến chúng để
dùng vào việc duy nhất hợp với chúng. Rủi thay, một trong những tờ
giấy trời đánh ấy còn ở trong túi áo một bộ lễ phục mới mà tôi đã mặc
hai ba lần, cho hợp thể thức với các nhân viên. Tờ giấy này là một bài
