kỳ yêu thích nhạc, và say mê nhạc của Rameau. Em trai ông, bá tước
De Nangis, chơi vĩ cầm, nữ bá tước phu nhân De la Tour, em các ông,
hát chút ít. Tất cả những điều này khiến âm nhạc thành hợp thời
thượng ở Chambéry, và mọi người tổ chức một kiểu hòa nhạc trước
công chúng, mà mới đầu họ định để tôi chỉ huy; nhưng họ nhận ra
ngay là việc đó vượt quá sức tôi, và họ thu xếp theo cách khác. Song
tôi vẫn đưa vào đó vài nhạc khúc do tôi soạn, trong đó có một bài
cantate rất được ưa thích. Không phải là một bản nhạc soạn thật tốt,
nhưng có nhiều điệu hát mới và nhiều điều gây ấn tượng mà người ta
không ngờ ở tôi. Các quý ngài ấy không thể tin được rằng, trong khi
đọc nhạc kém đến thế, tôi lại đủ trình độ soạn bản nhạc nghe được, và
họ chẳng hồ nghi gì tôi không nhận sáng tác của người khác làm của
mình. Để kiểm tra sự việc, một buổi sáng, ông De Nangis đến tìm tôi,
đem theo một bản cantate của Clérambault, mà ông bảo rằng ông đã
chuyển dịch giọng để thuận tiện cho giọng hát, và cần phải làm một bè
trầm khác, vì việc chuyển dịch giọng khiến bè trầm của Clérambault
không thực hiện được trên nhạc cụ. Tôi trả lời rằng công việc này rất
lớn, không thể làm ngay tức thì. Ông ta tưởng tôi tìm cớ thoái thác, và
thúc ép tôi làm cho ông ít ra là bè trầm của một khúc. Vậy là tôi làm,
chắc hẳn kém cỏi, vì trong mọi sự, để làm tốt, tôi cần thoải mái và tự
do; nhưng ít ra tôi làm đúng thể thức, và vì ông ta có mặt, ông ta
không thể nghi ngờ là tôi không biết các nguyên lý của việc soạn nhạc.
Bởi vậy tôi không bị mất học trò, nhưng tôi hơi giảm hăng hái với âm
nhạc, vì thấy người ta tổ chức hòa nhạc mà lại không cần đến mình ở
đó.
Gần như trong thời gian này, vì hòa bình đã lập lại, quân đội Pháp
lại kéo qua núi. Nhiều sĩ quan đến thăm Má, trong đó có bá tước De
Lautrec, đại tá binh đoàn Orléans, sau đó là ủy viên toàn quyền tại
Genève, cuối cùng là thống chế nước Pháp, Má giới thiệu tôi với ông.
Dựa trên những gì bà nói với ông về tôi, ông có vẻ quan tâm đến tôi
rất nhiều, và hứa với tôi rất nhiều điều mà ông chỉ nhớ đến trong năm
