một trường hợp tương tự. Nhưng giờ đây lại thiếu sự ngang bằng giữa
những con người. Dịu dàng hơn và có tri thức hơn Anet, song tôi
không có sự bình tĩnh và sự kiên quyết của Anet, cũng không có tính
cách mạnh mẽ khiến người phải nể, và tôi cần để thành công. Tôi còn
thấy thiếu hơn nữa ở chàng trai những phẩm chất mà Anet từng thấy ở
tôi: sự ngoan ngoãn dễ bảo, lòng quyến luyến, niềm biết ơn, nhất là
cảm giác cần đến những chăm lo của anh, và mong muốn nồng nhiệt
khiến những chăm lo ấy thành hữu ích. Ở đây thiếu tất cả những điều
này. Người mà tôi muốn đào tạo chỉ thấy ở tôi một gã thông thái rởm
rầy rà chỉ biết líu lo vô bổ. Ngược lại, anh ta tự ngưỡng mộ bản thân
như một con người quan trọng trong nhà, và do ước lượng sự giúp đỡ
mà anh ta cho là mình thực hiện dựa trên tiếng ồn mình gây ra, nên
anh ta coi những cây rìu và những cái cuốc của anh ta là vô cùng hữu
ích hơn mọi sách vở của tôi. Về phương diện nào đó thì anh ta không
sai; nhưng anh ta xuất phát từ đấy để làm bộ làm tịch đến chết cười.
Anh ta ra vẻ quý tộc miền quê với những người nông dân; chẳng bao
lâu anh ta làm như vậy với tôi, và cuối cùng với chính Má. Thấy cái
họ Vintzenried không đủ quý phái, anh ta bỏ nó để lấy họ De
Courtilles, và từ đấy anh ta được biết đến với tên họ này tại Chambéry
và tại Maurienne, nơi anh ta cưới vợ.
Rốt cuộc, nhân vật trứ danh làm nhiều đến mức anh ta thành tất
cả trong nhà, còn tôi không là gì hết. Bởi, nếu chẳng may tôi làm mất
lòng anh ta, thì Má chứ không phải tôi bị mắng, nên vì sợ để Má phải
chịu những sự thô bạo của anh ta, tôi ngoan ngoãn theo mọi điều anh
ta muốn, và mỗi khi anh ta bổ củi, công việc mà anh ta thực hiện với
một sự kiêu hãnh vô song, thì tôi phải ở đó làm khán giả vô công rồi
nghề và làm người ngưỡng mộ lặng lẽ kỳ tích của anh ta. Tuy thế bản
tính chàng trai này không hoàn toàn xấu; anh ta yêu Má, vì người ta
không thể không yêu bà; thậm chí anh ta không ghét tôi, và khi những
cơn phấn khích của anh ta cách quãng, lúc đó có thể nói chuyện được
với anh ta, thì thỉnh thoảng anh ta cũng khá ngoan ngoãn nghe chúng
