khiến tôi nếm trải. Có lẽ tôi sống cả đời được với cô De Vulson, chẳng
hề nghĩ đến chuyện rời xa cô; nhưng khi đến với cô niềm vui của tôi
bình lặng và không đi tới xúc động. Tôi đặc biệt yêu cô khi ở cùng
nhiều người; những câu đùa cợt, những sự chọc ghẹo, ngay cả những
sự ghen tuông cũng khiến tôi gắn bó, thích thú; tôi tự hào được cô ưu
ái hơn các tình địch người lớn mà cô có vẻ bạc đãi. Tôi bị làm rầy,
nhưng tôi thích sự rầy rà ấy. Những tiếng vỗ tay khen ngợi, những lời
động viên, những cái cười khiến tôi sôi nổi, cổ vũ tôi. Tôi phấn khích,
tôi hăng hái, tôi cảm kích vì tình khi ở trong một nhóm; mặt giáp mặt
chắc tôi sẽ ngượng nghịu, lạnh lùng, có thể chán ngán. Tuy nhiên, tôi
quan tâm đến cô một cách trìu mến; tôi khổ sở khi cô ốm, tôi có thể
cho đi sức khỏe của mình để phục hồi sức khỏe của cô, và xin các vị
hãy lưu ý rằng do kinh nghiệm tôi biết rất rõ thế nào là ốm, và thế nào
là sức khỏe. Vắng cô, tôi nghĩ đến cô, tôi nhớ cô; có mặt bên cô,
những vuốt ve của cô ngọt ngào đối với trái tim tôi, không phải với
nhục cảm của tôi. Tôi thân mật với cô mà chẳng can gì; trí tưởng
tượng chỉ yêu cầu tôi những gì cô chấp thuận cho tôi; tuy nhiên có lẽ
tôi sẽ không chịu nổi nếu thấy cô cũng chấp thuận như thế cho người
khác. Tôi yêu cô như em trai, nhưng tôi ghen tuông cô như người tình.
Có lẽ tôi sẽ ghen tuông cô Goton như người Thổ Nhĩ Kỳ, như kẻ
điên khùng, như hổ, nếu tôi chỉ tưởng tượng là cô có thể đối xử với
một kẻ khác như cô chấp thuận đối xử với tôi, vì tự thân điều ấy là
một ân huệ phải quỳ xuống mà xin. Tôi đến gần cô De Vulson với một
niềm vui thích rất mãnh liệt, nhưng không bối rối; trong khi chỉ nhìn
thấy cô Goton, là tôi chẳng nhìn thấy gì nữa hết, mọi giác quan của tôi
đều bàng hoàng đảo lộn. Tôi thân mật với cô thứ nhất mà không suồng
sã; ngược lại tôi run rẩy cũng như kích động trước mặt cô thứ hai,
ngay cả khi suồng sã thân mật nhất. Tôi cho rằng nếu tôi ở quá lâu với
cô, có lẽ tôi không sống nổi; những sự hồi hộp chắc sẽ khiến tôi chết
ngạt. Tôi sợ ngang nhau việc làm mếch lòng họ; nhưng tôi ân cần dễ
tính hơn với cô này, và phục tòng hơn với cô kia. Không gì trên đời
