kết tội đồng mưu, sự kết tội mà tôi dễ dàng biết trước, ít hơn là do ý
nghĩ ác nghiệt mình chẳng bao giờ làm chủ được ở nhà mình cũng
chẳng làm chủ được bản thân mình. Tôi yêu cầu, tôi nài xin, tôi nổi
giận, tất cả chẳng được việc gì; bà mẹ khiến cho tôi bị coi như một kẻ
la mắng liên miên bất tận, một kẻ hay gắt gỏng. Đó là những điều thì
thào không ngớt với bạn bè tôi; mọi sự đều bí mật và thầm kín đối với
tôi trong nhà tôi, và để tránh nguy cơ liên tục gặp phong ba bão tố, tôi
chẳng dám hỏi han về những gì đang diễn ra ở đấy nữa. Đê? Thoát
khỏi tất cả những phiền lụy này, lẽ ra cần một sự cương quyết mà tôi
không có khả năng. Tôi biết rầy la, chứ không biết hành động; người
ta để tôi nói và người ta cứ tiến hành.
Những bất hòa liên miên như vậy, và những sự quấy rầy hằng
ngày, rốt cuộc khiến cho nơi ở của tôi và việc lưu trú tại Paris thành ra
khó chịu đối với tôi. Khi tình trạng bệnh hoạn để cho tôi ra ngoài
được, và khi không bị người quen lôi đi chỗ này chỗ khác, tôi đi dạo
một mình; tôi mơ mộng về phương thức lớn lao, tôi ghi vài điều ra
giấy, nhờ một cuốn sổ và cây bút chì luôn có trong túi. Những buồn
phiền không ngờ của một cảnh huống do mình chọn lựa làm cho tôi,
để giải khuây, đi hẳn vào văn chương như thế đó, và tôi đưa vào tất cả
những tác phẩm đầu tiên nỗi lo buồn và mối tức giận khiến cho mình
làm văn chương, như thế đó.
Một điều khác nữa cũng góp phần vào việc này. Bị quẳng vào
giới giao tế mà không có phong thái của giới đó, không thể tập được
phong thái ấy và không thể phục tùng nó, tôi bèn nghĩ ra cách có một
phong thái của mình nó khiến mình khỏi phải theo phong thái kia.
Tính rụt rè ngu dại và bẳn gắt mà tôi không khắc phục được, có căn
nguyên là sợ mình thất lễ, để bạo dạn lên, tôi bèn quyết định giày xéo
dưới chân mình những điều hợp lễ. Vì xấu hổ mà tôi trâng tráo và
chua cay; tôi làm bộ coi thường phép lịch sự mà tôi không biết ứng
dụng. Quả thực là sự thô ráp này, phù hợp với các nguyên lý mới của
tôi, trở thành cao thượng trong tâm hồn tôi, mang lấy tính chất dũng
