rằng ngày đầu tiên, do bị nhức nửa đầu dữ dội tôi phải bỏ ăn tối đi
nằm, Gauffecourt đã dùng toàn bộ thời gian hai người ở riêng với
nhau cho những mưu toan và những thủ đoạn xứng với một kẻ dâm
dục và một gã máu dê hơn là với một người đàn ông lương thiện mà
tôi đã giao phó bạn gái tôi và bản thân tôi. Thật xiết bao kinh ngạc!
Thật xiết bao đau lòng, nỗi đau lòng hoàn toàn mới mẻ đối với tôi!
Cho đến bấy giờ vẫn tin là tình bạn không tách rời mọi tình cảm hòa
nhã và cao thượng tạo nên toàn bộ sức hấp dẫn của nó, lần đầu tiên
trong đời tôi thấy mình buộc phải kết hợp nó với sự khinh miệt, và
buộc phải tước đi niềm tin và lòng quý trọng đối với một con người
mà mình yêu mến và tưởng mình được người ấy yêu mến! Kẻ khốn
khổ giấu giếm tôi hành động xấu xa ô nhục. Để Thérèse khỏi bị nguy
hiểm, tôi buộc phải giấu giếm sự khinh bỉ, và phải cất tận đáy lòng
những cảm nghĩ mà Gauffecourt không nên biết. Ảo tưởng ngọt ngào
và thiêng liêng của tình bạn! Gauffecourt là kẻ đầu tiên vén tấm màn
của ngươi lên trước mắt ta. Từ đó biết bao nhiêu bàn tay ác nghiệt
khác đã ngăn không cho tấm màn ấy lại buông xuống!
Đến Lyon, tôi chia tay Gauffecourt để theo nẻo đường Savoie, vì
không thể quyết định đi qua một lần nữa rất gần Má mà không gặp lại
bà. Tôi gặp lại bà... Chúa ơi, trong tình trạng thế nào chứ! Sút kém đến
mức nào chứ! Năng lực ban đầu của bà còn lại gì đây? Có đúng là bà
De Warens, xưa kia hết sức rực rỡ, mà cha xứ De Pontverre đã gửi tôi
đến hay không? Lòng tôi ngậm ngùi biết mấy! Tôi thấy bà không còn
phương kế nào khác là rời địa phương này. Tôi nói đi nói lại với bà,
hăng hái và vô bổ, những lời năn nỉ từng viết nhiều lần trong thư, nài
xin bà hãy đến sống an lành cùng tôi, người định dành những tháng
ngày của mình và của Thérèse để làm cho những tháng ngày của bà
được hạnh phúc. Bà chẳng nghe tôi, vì lụy vào khoản trợ cấp, tuy vẫn
được chi trả rất đúng phép tắc, song từ lâu bà không còn được hưởng
gì nữa. Tôi lại chia cho bà đôi phần tiền bạc ít ỏi, rất ít so với những gì
lẽ ra tôi phải đưa, rất ít so với những gì lẽ ra tôi đã đưa, nếu như tôi
