công dân và thị dân mới có nghĩa vụ, và tôi dự một hội nghị toàn thể
bất thường, để tiếp nhận lời tuyên thệ của tổng đại biểu Mussard. Tôi
hết sức cảm động vì hảo ý của Hội đồng, của Nghị hội tôn giáo, đối
với tôi trong dịp này, vì những biện pháp ân cần và chính trực của tất
cả các pháp quan, các mục sư và các công dân, thành thử, bị con người
hiền lành chất phác De Luc thúc giục không ngớt, và còn bị thúc giục
hơn nữa do thiên hướng của chính mình, tôi chỉ nghĩ đến chuyện trở
lại Paris để giải tán mọi người trong nhà, thu xếp các việc lặt vặt cho
quy củ, sắp đặt cho bà Le Vasseur và ông chồng, hoặc cung ứng để họ
sinh sống, rồi cùng Thérèse quay về định cư tại Genève cho đến hết
đời.
Quyết định như vậy rồi, tôi liền ngừng các công việc nghiêm túc
để vui chơi cùng bạn bè cho đến lúc ra đi. Trong tất cả những cuộc vui
chơi ấy, tôi rất thích một chuyến đi thuyền dạo quanh hồ, cùng với De
Luc cha
, con dâu ông, hai con trai ông
dành bảy ngày cho cuộc du ngoạn này, trong thời tiết đẹp nhất đời. Tôi
lưu giữ hồi ức sống động về những cảnh sắc đã khiến tôi xúc động ở
đầu bên kia hồ, và vài năm sau, tôi miêu tả lại trong Nàng Héloïse
mới.
Những mối kết giao chính của tôi ở Genève, ngoài gia đình De
Luc mà tôi đã nhắc tới, có mục sư trẻ Vernes
, tôi đã quen anh tại
Paris, và dự đoán về anh cao hơn giá trị của anh sau này; ông Perdriau,
khi đó là mục sư nông thôn, giờ đây là giáo sư văn chương, mà sự giao
tiếp rất hiền lành rất nhã nhặn sẽ luôn được tôi tiếc nuối, mặc dù ông
cho rằng tách khỏi tôi là đúng điệu; ông Jallabert, khi đó là giáo sư vật
lý, sau này là ủy viên hội đồng và tổng đại biểu, đã nghe tôi đọc Luận
về sự bất bình đẳng (song không đọc lời đề tặng) và tỏ ra cảm kích;
giáo sư Lullin, mà tôi vẫn thư từ liên lạc cho đến khi ông qua đời,
thậm chí ông còn giao tôi đảm trách mua sách cho Thư viện; giáo sư
Vernet
, người quay lưng lại với tôi, giống như toàn thiên hạ, sau khi
