Bản thân tôi lại càng ít miễn tự quở trách. Hễ vừa ở một mình, là
tôi tỉnh lại; tôi bình tĩnh hơn sau khi đã nói ra: tình yêu được người
gây nên nó biết đến trở thành dễ chịu đựng hơn. Việc tự quở trách kịch
liệt lẽ ra phải chữa cho tôi khỏi được tình yêu ấy, nếu như điều đó có
thể. Còn lý do mạnh mẽ nào mà tôi không cầu viện để bóp nghẹt tình
yêu ấy! Phẩm hạnh của tôi, cảm nghĩ của tôi, nguyên lý của tôi, niềm
hổ thẹn, sự thiếu chung thủy, tội ác, việc lạm dụng sự ủy thác của tình
bạn, cuối cùng là tình trạng lố bịch tức cười ở tuổi tôi mà đắm vào mối
đam mê ngông cuồng phi lý nhất với một đối tượng mà con tim đã có
nơi có chốn chẳng thể đáp lại tôi, cũng chẳng thể cho tôi một hy vọng
nào: hơn nữa lại là mối đam mê, dẫu có kiên gan bền chí cũng chẳng
được gì, nên càng ngày càng khó chịu đựng.
Ai mà tin được rằng cái lý do cuối cùng ấy, đáng lẽ thêm sức
nặng cho mọi lý do khác, lại là lý do tránh né được tất cả? Tôi nghĩ,
mình có thể đắn đo ngần ngại nỗi gì chứ, về một sự điên rồ chỉ có hại
cho riêng mình? Vậy ra mình là một kỵ sĩ trẻ trung rất đáng sợ đối với
bà D’Houdetot hay sao? Với những ân hận đầy tự phụ, chẳng hóa ra
sự tình tứ phong nhã của mình, bộ dạng của mình, sự chưng diện của
mình, sẽ quyến rũ được bà hay sao? Này! Jean-Jacques tội nghiệp, cứ
tha hồ mà yêu đi, với lương tâm yên ổn, và đừng sợ rằng những tiếng
thở dài của ngươi gây hại cho Saint-Lambert.
Mọi người đã thấy là tôi không bao giờ khoe khoang tự đại ngay
cả khi còn trẻ. Cách suy nghĩ này hợp với khí chất tôi, nó chiều
chuộng niềm đam mê của tôi; thế là đủ để tôi buông mình cho nó
không dè dặt, thậm chí cười nhạo nỗi đắn đo ngần ngại xấc láo mà tôi
tưởng là do tự cao tự đại hơn là do lý trí. Bài học quan trọng cho
những tâm hồn lương thiện, mà tính xấu không bao giờ tấn công lộ
liễu, nhưng lại tìm được cách tập kích, bao giờ cũng tự che đậy bằng
điều ngụy biện nào đó, và nhiều khi bằng đức tính nào đó.
Phạm tội không ân hận, chẳng bao lâu tôi phạm tội không chừng
mực, và, xin hãy làm ơn xem niềm đam mê của tôi noi theo bản tính
