giận dữ nhìn tôi như thường lệ, anh buông ra với tôi hàng trăm điều
cợt nhạo mà tôi chẳng hiểu gì hết. Tôi mở to mắt không đáp lại; bà
D’Épinay ôm bụng mà cười; tôi chẳng biết họ bị làm sao nữa. Bởi
chưa có một điều gì vượt quá giới hạn đùa cợt, nên nếu như nhận ra,
thì tất cả những gì tốt nhất tôi có thể làm, có lẽ là chịu cho họ đùa.
Nhưng quả thực qua sự vui vẻ đầy nhạo báng của nam tước ta thấy lấp
lánh trong mắt anh một niềm hoan hỉ hiểm ác, có lẽ sẽ khiến tôi lo
lắng, nếu khi ấy tôi nhận ra cũng rõ ràng như về sau nhớ lại.
Một hôm, đến thăm bà D’Houdetot tại Eaubonne, khi bà trở về từ
một chuyến đi xa Paris, tôi bắt gặp bà buồn rầu và thấy là bà đã khóc.
Tôi buộc phải tự kiềm chế, vì bà De Blainville, em chồng bà, đang ở
đó; nhưng vừa tìm được lúc, là tôi bày tỏ nỗi lo lắng. Bà thở dài bảo
tôi: “Ôi! Tôi rất sợ những sự điên rồ của anh khiến đời tôi không được
yên ổn. Saint-Lambert biết và đã cho tôi biết. Anh ấy thừa nhận tư
cách của tôi, nhưng anh ấy tức giận, tệ hơn nữa, là lại giấu tôi một
phần sự tức giận. May là chẳng có một điều gì trong quan hệ giữa
chúng ta mà tôi lại không nói với anh ấy, những quan hệ hình thành
dưới sự bảo hộ của anh ấy. Thư từ của tôi toàn nói về anh, cũng giống
như lòng tôi; tôi chỉ giấu anh ấy tình yếu điên rồ phi lý của anh, điều
mà tôi hy vọng chữa khỏi cho anh, điều mà anh ấy không nói với tôi,
song tôi thấy anh ấy coi như một tội của tôi. Họ đã làm hại chúng ta;
họ đã gây hại cho tôi; nhưng cần gì. Hoặc chúng ta đoạn tuyệt hẳn,
hoặc anh hãy cứ là như anh phải là. Tôi không muốn có điều gì phải
giấu người tình của tôi nữa.”
Đó là khoảnh khắc đầu tiên tôi cảm nhận nỗi hổ thẹn thấy mình
nhục nhã, bởi ý thức về lỗi lầm của mình, trước một thiếu phụ mà tôi
đang chịu những lời quở trách đích đáng, mà lẽ ra tôi phải là người
dẫn dắt. Niềm công phẫn đối với bản thân lẽ ra có thể đủ để tôi vượt
lên sự yếu đuối, nếu như nỗi cảm thương trìu mến mà nạn nhân khơi
gợi nơi tôi không làm tôi mềm lòng. Hỡi ôi! Đâu phải lúc có thể khiến
lòng mình chai sạn, khi nó chứa chan lai láng những giọt lệ thấm vào
