một mình tôi là ngoại lệ của quy tắc đó. Anh ta trở lại điều này nhiều
lần và rất kiểu cách khiến tôi nghĩ rằng nếu trong chuyện đó anh ta chỉ
đi theo tình cảm của con tim mà thôi, thì anh ta sẽ ít xúc động hơn vì
phương châm ấy, và anh ta dùng nó làm một xảo thuật hữu ích cho dự
kế của anh ta trong các thủ đoạn tiến thân, cho đến bấy giờ tôi đã ở
trong trường hợp giống như vậy, tôi đã luôn gìn giữ tất cả những
người bạn của mình; từ tuổi ấu thơ non nớt nhất, tôi chưa từng mất
một người bạn nào, nếu không phải do cái chết, ấy thế mà cho đến bấy
giờ tôi chưa từng nghĩ ngợi về chuyện ấy; đó không phải là một
phương châm tôi đề ra cho mình. Bởi đó là một lợi thế chung cho cả
hai khi ấy, vậy tại sao anh ta lại thích tự phụ riêng về lợi thế này, nếu
không phải là anh ta nghĩ trước đến việc tước nó đi của tôi? Sau đó
anh ta chuyên chú hạ nhục tôi bằng những chứng cứ cho thấy bạn bè
chung của chúng tôi ưa thích anh ta hơn tôi. Tôi cũng biết rõ như anh
ta sự ưa thích ấy; vấn đề là [biết] anh ta đạt được nó với danh nghĩa gì;
liệu có phải là nhờ tài cán và sự khéo léo, bằng cách tự nâng mình lên
hoặc tìm cách hạ thấp tôi xuống. Cuối cùng, khi anh ta đã thỏa ý đặt
giữa anh ta và tôi toàn bộ khoảng cách có thể đem lại giá trị cho sự
dung thứ sắp ban phát, anh ta cho tôi nụ hôn làm lành qua cái ôm hờ
giống như nghi thức ôm hôn mà đức vua ban cho các tân hiệp sĩ. Tôi
vô cùng kinh ngạc, tôi ngẩn người, tôi chẳng biết nói gì, tôi không tìm
ra một lời nào. Toàn bộ cảnh này có vẻ một cảnh gia sư quở trách đệ
tử, và miễn đánh đòn cậu ta. Tôi chẳng bao giờ nghĩ về chuyện đó mà
không cảm thấy những xét đoán dựa trên bề ngoài đánh lừa ta biết bao
nhiêu, những xét đoán mà phàm nhân rất coi trọng, và biết bao lần sự
táo tợn và niềm kiêu hãnh ở về phía kẻ có tội, nỗi hổ thẹn và sự bối rối
ở về phía người vô tội.
Chúng tôi đã hòa giải; đó vẫn là một niềm khuây khỏa cho con
tim tôi, mà cuộc cãi cọ nào cũng khiến cho lâm vào những lo âu chết
người. Chắc mọi người cảm thấy rõ rằng một sự hòa giải như thế
chẳng thay đổi cung cách của anh ta; nó chỉ tước đi của tôi quyền than
