của Saint-Lambert, ý thức về nghĩa vụ và niềm kinh sợ sự bất nghĩa,
mạnh đến mức trong suốt cuộc gặp gỡ, nhục cảm để cho tôi hoàn toàn
yên ổn bên cạnh Sophie, thậm chí tôi không có cả ý định hôn tay bà.
Khi ra đi, bà ôm hôn tôi trước mặt các gia nhân. Nụ hôn ấy, hết sức
khác biệt với những nụ hôn thầm vụng của tôi, thỉnh thoảng dưới tán
cây khi trước, đảm bảo rằng tôi đã làm chủ lại được bản thân: tôi gần
như tin chắc rằng nếu con tim mình có thời gian để thêm vững vàng
trong trạng thái an tĩnh, thì chỉ chưa đầy ba tháng là tôi khỏi được hẳn.
Quan hệ cá nhân của tôi với bà D’Houdetot chấm dứt ở đây.
Những quan hệ mà mỗi người có thể đánh giá qua vẻ bên ngoài tùy
theo khuynh hướng của chính lòng mình, nhưng trong quan hệ này
niềm đam mê do người phụ nữ dễ thương ấy gây nên nơi tôi, niềm
đam mê mãnh liệt nhất mà có lẽ chưa một người đàn ông nào từng
cảm nhận, sẽ mãi mãi được vinh dự, chỉ chúng tôi biết và Trời chứng
giám, do những hy sinh hiếm thấy và gian khổ của cả hai chúng tôi, vì
bổn phận, vì danh dự, vì tình yêu và vì tình bạn. Chúng tôi đã tự nâng
mình lên quá cao người nọ trước mắt người kia nên không thể làm
mình thấp hèn đi một cách dễ dàng. Phải không đáng được quý trọng
chút nào mới đành lòng để mất đi một niềm quý trọng cao giá đến thế,
và chính sức mạnh của những tình cảm có thể khiến chúng tôi thành
tội lỗi lại là điều ngăn chúng tôi phạm tội.
Thế là sau một tình bạn rất lâu dài với một trong hai người phụ
nữ ấy, và một tình yêu rất mãnh liệt với người kia, tôi từ biệt họ riêng
rẽ trong cùng một ngày: với một người để suốt đời không gặp lại, với
người kia để chỉ gặp lại hai lần trong những dịp sau đây tôi sẽ kể.
Sau khi họ ra đi, tôi hết sức lúng túng để thực hiện bao nhiêu
nghĩa vụ cấp bách và mâu thuẫn, hậu quả từ những dại dột bất cẩn của
tôi. Giả sử tôi ở vào trạng thái bình thường, thì sau khi được đề nghị
và sau khi từ chối đi Genève, tôi chỉ việc bình thản ngồi yên, và thế là
hết nhẽ. Nhưng tôi đã ngu dại làm cho chuyện đó thành một vụ việc
không thể ở nguyên tình trạng hiện tại của nó, và tôi chỉ có thể miễn
