đến bấy giờ những hồi ức này không thật thú vị do sự kiện, song tôi
cảm thấy chúng có thể thành thú vị do sự trung thực mà tôi có gan đưa
vào đó, và tôi quyết khiến cho chúng thành một công trình độc nhất vô
nhị nhờ một tính chân thực khác thường, để ít ra người ta có thể nhìn
thấy một lần một con người đúng như trong nội tâm anh ta. Tôi vẫn
luôn cười nhạo sự ngây thơ giả tạo của Montaigne, trong khi vờ thú
nhận khuyết điểm, lại rất chú trọng chỉ cho mình có những khuyết
điểm dễ thương; trong khi tôi, kẻ đã luôn cho rằng, và vẫn đang cho
rằng, xét kỹ ra, mình là con người tốt nhất, tôi cảm thấy không có nội
tâm con người nào, dù trong sạch đến mấy, lại không ẩn tàng một tật
xấu khả ố nào đó. Tôi biết là trong công chúng người ta miêu tả tôi với
những nét rất ít giống tôi, và đôi khi hết sức xấu xa dị dạng, thành thử,
bất chấp cái xấu mà tôi không muốn im đi một điều gì hết, tôi chỉ có
thể vẫn được lợi khi tự phô bày đúng như mình vốn thế. Vả chăng,
việc này không thể thực hiện mà không để cho thấy cả những người
khác cũng đúng như họ vốn thế, và do vậy tác phẩm chỉ có thể ra mắt
sau khi tôi và nhiều người khác nữa đã chết, điều đó khiến tôi bạo dạn
hơn trong những lời bộc bạch mà tôi sẽ không bao giờ phải hổ thẹn
trước bất kỳ ai. Vậy tôi quyết dùng thời gian rảnh rỗi để thực thi tốt
công trình này, và tôi bắt tay vào thu thập những thư từ và giấy tờ có
thể hướng dẫn hoặc làm thức dậy ký ức, rất tiếc tất cả những gì mình
đã xé, đã đốt, đã đánh mất cho đến bấy giờ.
Dự định ẩn dật tuyệt đối này, một trong những dự định hợp lý
nhất tôi từng có, in dấu mạnh mẽ trong tâm trí tôi, và tôi đã bắt tay vào
thực thi, thì Trời xanh, sắp đặt cho tôi một số mệnh khác, quẳng tôi
vào một cơn lốc mới.
Montmorency, di sản cổ xưa và đẹp đẽ của dòng họ trứ danh
mang tên ấy, không còn thuộc về dòng họ từ khi bị tịch thu
. Qua
người em gái của công tước Henri, di sản đã chuyển sang dòng họ
Condé, dòng họ này đổi tên Montmorency thành Enghien, và lãnh địa
ấy chẳng có lâu đài nào khác ngoài một tòa tháp cổ, nơi để cất tài liệu
