im thin thít về tất cả những mối quan hệ này, và về tất cả những gì anh
ta biết rằng tôi ắt phải quan tâm. Thay vì kể với tôi những gì anh ta đã
được biết, hay đã nói, hay đã thấy, mà tôi quan tâm, thì anh ta lắng
nghe tôi, thậm chí gạn hỏi tôi. Anh ta chỉ biết về Paris những gì tôi
cho anh ta biết: rốt cuộc, mặc dù tất cả mọi người đều nói với tôi về
anh ta, không bao giờ anh ta nói với tôi về một người nào hết; anh ta
chỉ kín đáo và bí ẩn với người bạn của mình mà thôi. Nhưng giờ đây,
ta hãy để lại đó Coindet và bà De Verdelin. Sau này ta sẽ trở lại với
họ.
Ít lâu sau khi tôi trở về Mont-Louis, họa sĩ La Tour đến thăm tôi,
và mang cho tôi bức chân dung chì màu của tôi, mà anh đã trưng bày
tại Phòng Triển lãm cách đây vài năm. Anh từng muốn tặng tôi bức
chân dung ấy, mà tôi không nhận. Nhưng bà D’Épinay, đã tặng tôi
chân dung của mình và muốn có bức chân dung kia, khuyên tôi hỏi xin
lại họa sĩ. Anh đã dành thời gian để sửa chữa. Trong khoảng thời gian
ấy, xảy ra việc đoạn tuyệt với bà D’Épinay; tôi trả lại bức chân dung
bà, và do không có chuyện tặng bà bức chân dung của tôi, nên tôi để
nó trong phòng mình, tại Lâu đài nhỏ. Ông De Luxembourg nhìn thấy
nó ở đấy, và cho là đẹp; tôi biếu ông, ông nhận; tôi gửi đến cho ông.
Hai người, ông và bà Thống chế, hiểu là tôi sẽ rất vui nếu có chân
dung của họ. Họ cho làm tiểu họa, rất khéo, cho khảm vào một hộp
đựng kẹo, bằng pha lê, nạm vàng, và tặng tôi một cách rất phong nhã,
khiến tôi hoan hỉ. Bà De Luxembourg không bao giờ muốn chấp thuận
để chân dung mình chiếm mặt trên của hộp. Bà đã nhiều lần trách tôi
yêu ông De Luxembourg hơn bà, và tôi không hề cãi, vì điều ấy đúng.
Bà biểu lộ với tôi một cách thật phong nhã, nhưng thật rõ ràng, qua
cách xếp đặt chân dung như vậy, rằng bà không quên sự ưu tiên này.
Gần như cùng thời gian ấy, tôi làm một điều dại dột chẳng góp
phần duy trì niềm ưu ái của bà đối với tôi. Mặc dù tôi không hề quen
biết ông De Silhouette
, và có chiều hướng ít ưa ông, song tôi rất coi
trọng sự điều hành của ông. Khi ông bắt đầu nặng tay với các nhà tài
