ơn, những cảm kích mà chắc chắn tôi cùng chia sẻ; tình thân mà ông
bà De Luxembourg tặng tôi thật hậu hĩnh qua Thérèse khiến tôi còn
cảm động mãnh liệt hơn tình thân ông bà dành cho tôi trực tiếp.
Sự thể dừng ở đó khá lâu; nhưng cuối cùng bà Thống chế đẩy hảo
ý đến mức muốn rút khỏi trại trẻ một trong những đứa con của tôi. Bà
biết tôi đã cho đặt một dấu hiệu đặc biệt trong tã lót của đứa đầu lòng;
bà hỏi tôi bản sao của dấu hiệu đó, tôi đưa cho bà. Bà sử dụng La
Roche, hầu phòng và là người tin cẩn của bà, vào công việc tìm kiếm
này, anh mất công lục soát mà không tìm được gì hết, dù rằng mới sau
mười hai hoặc mười bốn năm, nếu sổ sách của Trại trẻ vô thừa nhận
có trật tự, hoặc nếu việc tìm kiếm được tiến hành tốt, thì dấu hiệu ấy
chắc chẳng phải là vô tăm tích. Dù sự thể thế nào, tôi cũng ít buồn
phiền vì thất bại này hơn là sẽ buồn phiền nếu đã theo dõi đứa con ấy
từ khi nó ra đời. Nếu nhờ vào tin tức dò được, người ta đưa ra cho tôi
đứa trẻ nào đó như là con của tôi, thì mối ngờ vực liệu có phải con
mình thực hay không, liệu người ta có thay thế nó bằng một trẻ khác
hay không, sẽ khiến lòng tôi thắt lại vì hồi hộp lưỡng lự, và tôi sẽ
chẳng được hưởng tình cảm tự nhiên đích thực với toàn bộ tính chất
kỳ thú của nó: tình cảm ấy, để tự duy trì, ít ra là trong thời thơ ấu, cần
được dựa trên thói quen, sự xa cách lâu dài một đứa con mà ta còn
chưa biết, làm cho tình phụ tử và tình mẫu tử suy yếu, cuối cùng tuyệt
diệt, và không bao giờ ta yêu đứa con đã gửi cho vú nuôi như đứa con
ta đã nuôi dưỡng dưới mắt ta. Điều tôi suy ngẫm ở đây có thể giảm bớt
những lỗi lầm của tôi ở kết quả của chúng, nhưng lại khiến lỗi lầm
nặng thêm trong căn nguyên.
Có lẽ cũng không vô ích khi lưu ý rằng, qua sự giới thiệu của
Thérèse, La Roche làm quen với bà Le Vasseur, mà Grimm tiếp tục
giữ ở Deuil, kề cận Chevrette, và rất gần Montmorency. Khi tôi ra đi,
tôi tiếp tục nhờ La Roche chuyển đến người đàn bà này số tiền mà tôi
không ngừng gửi cho bà ta, và tôi tin rằng anh ta cũng thường mang
cho bà quà cáp của bà Thống chế; như vậy chắc chắn bà ta không đáng
