mọi chi phí, một cái vốn chừng tám đến mười ngàn franc, mà tôi định
đầu tư lấy lợi tức chung thân, cho tôi cũng như cho Thérèse; sau đó
như tôi đã nói, chúng tôi sẽ đến xó cùng một tỉnh lẻ nào đó sống bên
nhau, chẳng còn để công chúng bận tâm về tôi, và bản thân tôi chẳng
còn bận tâm về điều gì khác ngoài việc êm đềm hoàn tất sự nghiệp
bằng cách tiếp tục làm điều thiện xung quanh mình đến hết mức có
thể, và thong dong viết những hồi ức mình đang ngẫm nghĩ.
Đó là dự định của tôi, được một hành động hào hiệp của Rey, mà
tôi không được làm thinh, giúp cho việc thi hành dễ dàng hơn. Nhà
xuất bản này, bị người ta nói bao điều không hay ở Paris, thế mà trong
tất cả những người tôi có quan hệ công việc, lại là người duy nhất
khiến tôi luôn hài lòng
. Thật vậy, chúng tôi thường hay cãi cọ về việc
thực hiện các tác phẩm của tôi; anh thì khinh suất, tôi thì hay cáu giận.
Nhưng về lợi ích và các biện pháp liên quan đến lợi ích, mặc dù tôi
chưa bao giờ làm hợp đồng đúng thể thức với anh, song bao giờ tôi
cũng thấy anh rất chính xác và trung thực. Thậm chí anh là người duy
nhất đã thẳng thắn thú nhận cùng tôi rằng anh làm ăn với tôi thuận lợi,
và nhiều lần đã bảo tôi rằng nhờ tôi mà anh giàu có, và đề nghị chia
phần cho tôi. Do không thể tỏ lòng biết ơn trực tiếp với tôi, anh muốn
ít ra cũng bày tỏ qua người phụ nữ trông nom tôi, và tặng cô một
khoản lợi tức chung thân ba trăm franc, trong chứng thư nói là để tạ
ơn về những lợi ích tôi đã đem lại cho anh. Anh làm việc này chỉ có
tôi và anh biết, không phô trương, không tự phụ, không ồn ào, và nếu
tôi không là người đầu tiên nói chuyện đó với tất cả mọi người, thì sẽ
chẳng ai hay biết gì hết. Tôi rất cảm động vì hành vi này, thành thử từ
đấy tôi gắn bó với Rey bằng một tình bạn thực sự. Ít lâu sau anh mong
muốn tôi làm cha đỡ đầu cho một trong những đứa con của anh; tôi
đồng ý, và một trong những điều tôi nuối tiếc trong tình thế người ta
dồn tôi vào là bị họ tước mất mọi phương tiện để khiến mối gắn bó
của mình thành hữu ích cho con gái đỡ đầu và cho cha mẹ cháu, vì sao
mà, rất cảm kích trước sự hào hiệp khiêm nhường của nhà xuất bản
