giới trong Quốc gia; sự ngoan cố của một người đàn bà ương ngạnh,
luôn vì sở thích mà hy sinh mọi hiểu biết, giả sử bà ta có hiểu biết, hầu
như luôn gạt đi những người có năng lực nhất để sắp xếp chức vụ cho
những người được bà ta ưa nhất: mọi điều đều hợp lực để chứng minh
cho sự nhìn xa thấy trước của vị ủy viên, của công chúng và của tôi.
Thậm chí sự nhìn xa thấy trước này nhiều lần khiến tôi do dự liệu bản
thân mình có tìm một chốn nương thân ở bên ngoài vương quốc hay
không, trước khi có những nhiễu loạn dường như đang đe dọa vương
quốc; nhưng, an lòng vì sự hèn mọn và khí chất thuần hòa của mình,
tôi cho rằng, trong cảnh ẩn dật mà mình muốn sống, chẳng bão tố nào
có thể thâm nhập đến tận nơi mình; chỉ buồn lòng vì trong tình trạng
sự vật như vậy, ông De Luxembourg lại nhận những việc ắt sẽ khiến
mọi người bớt mến ông trong chính phủ, tôi những muốn dù xảy ra
chuyện gì cũng mặc, ông cứ tự sắp xếp lấy một chốn rút lui, nếu bộ
máy lớn đổ sập, điều này trong tình trạng hiện thời của sự vật dường
như có nguy cơ xảy ra, và tôi còn thấy dường như hiện nay nếu mọi sự
chỉ huy của chính phủ cuối cùng không rơi vào một bàn tay
chắn nền quân chủ Pháp giờ đây sẽ lâm vào thế nguy.
Trong khi thể trạng của tôi xấu đi, thì việc in Émile chững lại, và
cuối cùng đình chỉ hẳn, mà tôi không thể biết được lý do, mà Guy
không thèm viết cho tôi cũng chẳng thèm trả lời thư tôi nữa, mà tôi
không thể có được tin tức của ai hết, cũng không biết gì về sự thể đang
diễn ra, vì ông De Malesherbes khi đó đang ở miền quê. Một tai họa,
dù như thế nào, cũng không bao giờ làm tôi bối rối và khiến tôi ngã
lòng, miễn là tôi biết tai họa đó gồm những gì; nhưng khuynh hướng
tự nhiên của tôi là sợ những sự tối tăm: tôi kinh hãi và căm ghét vẻ hắc
ám của chúng; sự bí mật bao giờ cũng làm tôi lo lắng; nó quá phản
cảm đối với bản tính cởi mở đến mức dại dột bất cẩn của tôi. Hình
dáng con quái vật gớm guốc nhất có lẽ ít khiến tôi kinh hãi; nhưng nếu
ban đêm tôi thoáng thấy một bóng hình dưới một tấm vải phủ màu
