mà lòng quý trọng của những người tiếp cận tôi đã bảo vệ được tôi
cho đến bấy giờ. Vì phần lớn những người đến bất chợt không thèm
xưng danh, cũng chẳng thèm nói với tôi thân phận của họ, vì tri thức
của họ và của tôi không hướng vào cùng đối tượng, vì họ chưa hề đọc
cũng chưa hề xem lướt tác phẩm của tôi, nên tôi chẳng biết nói gì với
họ: tôi chờ tự họ nói, bởi chính họ phải biết và phải bảo tôi tại sao họ
đến thăm tôi. Ta cảm thấy như vậy thì việc chuyện trò không thật thú
vị đối với tôi, dù có thể thú vị đối với họ, tùy theo điều họ muốn biết:
bởi vì, không ngờ vực, tôi phát biểu chẳng dè dặt về mọi vấn đề họ
thấy thích hợp để hỏi tôi, và thường thường, họ ra về, hiểu biết nhiều y
như tôi về mọi chi tiết trong cảnh huống của tôi.
Thí dụ, tôi được ông De Feings đến thăm theo kiểu đó, ông là kỵ
sĩ của Hoàng hậu và đại úy kỵ binh trong đạo quân của Hoàng hậu,
ông kiên trì ở nhiều ngày tại Môtiers, thậm chí đi bộ theo tôi đến tận
La Ferrière, cầm dây cương dắt ngựa, mà chẳng có với tôi một điểm
kết nối nào, trừ việc cả hai chúng tôi cùng quen biết cô Fel, và cả hai
đều chơi cầu quay. Trước và sau ông De Feings, tôi có một cuộc viếng
thăm khác dị thường hơn nhiều. Hai người đi bộ đến, mỗi người dắt
một con la chở số hành lý nhỏ của mình, ở quán trọ, tự chải lông cho
la, và xin đến thăm tôi. Nhìn lệ bộ những người dắt la, mọi người nghĩ
họ là dân buôn lậu, và lập tức có tin đồn những kẻ buôn lậu đến thăm
tôi. Chỉ riêng cách tiếp cận của họ cũng cho tôi biết họ có tố chất
khác; nhưng, tuy không phải dân buôn lậu, có thể là những kẻ phiêu
lưu, và sự nghi ngờ này khiến tôi cảnh giác một thời gian. Họ sớm làm
tôi an tâm. Một người là ông De Montauban, gọi là bá tước De la Tour
du Pin, quý tộc miền Dauphiné; người kia là ông Dastier, miền
Carpentras, cựu quân nhân, đã cất huân chương Thánh Louis vào túi,
vì không thể phô bày. Cả hai rất hòa nhã và đều có tài trí; sự trò
chuyện của họ dễ chịu và thú vị; cách du lịch của họ, rất hợp với thị
hiếu của tôi, và rất ít hợp thị hiếu của các nhà quý tộc Pháp, khiến tôi
đối với họ có một thứ quyến luyến, chỉ có thể bền vững hơn qua giao
