đã từ bỏ việc viết sách, vì Hồi ký không thể ra đời khi tôi còn sống, vì
không thể kiếm ra một xu theo cách nào khác và luôn phải chi tiêu, tôi
nhìn thấy nguồn lợi chấm dứt khi thu nhập từ những tác phẩm cuối
cùng chấm dứt. Lý do này thôi thúc tôi đưa ra cuốn Từ điển âm nhạc,
hãy còn chưa thành hình. Tôi được một trăm louis tiền mặt và một
trăm écu lợi tức chung thân, nhưng một trăm louis ắt phải chóng hết
khi tiêu hơn sáu chục louis mỗi năm, còn một trăm écu lợi tức coi như
không có đối với một người bị những cá nhân nào đó và những kẻ đói
rách không ngừng lao xuống như những con chim sáo sậu.
Có một hội thương gia của Neuchâtel đến vì việc xuất bản toàn
tập của tôi, và một nhà in hay nhà xuất bản tại Lyon, tên là Reguillat,
chẳng biết làm thế nào mà chen vào giữa họ để chỉ huy công việc.
Thỏa thuận được tiến hành một cách phải chăng và đủ cho mục đích
của tôi. Với những tác phẩm đã in cũng như còn ở dạng bản thảo, tôi
có chất liệu để cung cấp sáu tập sách khổ giấy xấp bốn; thêm nữa tôi
nhận coi sóc việc xuất bản: như vậy họ phải trả tôi một khoản trợ cấp
chung thân là một ngàn sáu trăm livre tiền Pháp và một ngàn écu trả
một lần.
Hợp đồng đã xác định, còn chưa ký, thì Những bức thư viết từ núi
xuất hiện. Sự bùng nổ ghê gớm chống lại tác phẩm hiểm độc này và
chống lại tác giả đáng ghét của nó, khiến cả hội kinh hãi, và công trình
tiêu tan. Tôi có thể so sánh hiệu quả của tác phẩm này với hiệu quả
của Bức thư về âm nhạc Pháp nếu như bức. Thư đó, trong khi khiến
tôi bị căm ghét và có thể gặp nguy hiểm, không để lại cho tôi ít ra là
sự vị nể và niềm quý trọng. Nhưng, sau tác phẩm này, ở Genève và ở
Versailles người ta có vẻ ngạc nhiên sao mọi người lại để cho một quái
vật như tôi vẫn sống. Tiểu hội đồng, do công sứ Pháp kích động, và do
Tổng biện lý điều khiển, ra một tuyên cáo về tác phẩm, trong đó, với
những nhận định tàn bạo nhất, tuyên bố rằng tác phẩm không xứng
đáng để đao phủ thiêu hủy, và còn nói thêm với một sự khéo léo gần
như khôi hài là người ta không thể đối đáp lại nó thậm chí đề cập đến
