thể từ Versailles, trung tâm phấn khích chẳng bao lâu chuyển đến
Neuchâtel, nhất là ở Val-de-Travers, tại đó, ngay khi mục sư đoàn
chưa có một động thái rõ ràng nào hết, người ta đã bắt đầu tập hợp và
kích động dân chúng bằng những âm mưu bí mật. Tôi mạo muội nói
rằng tôi ắt phải được dân chúng miền này yêu mến, như đã được yêu
mến tại tất cả các miền tôi từng sinh sống, vì bố thí rộng rãi, vì không
để một người nghèo khổ nào quanh mình không được cứu trợ, không
từ chối một ai điều mình có thể giúp và hợp công lý, có lẽ quá thân
mật với tất cả mọi người, và hết sức lẩn tránh mọi sự biệt đãi có thể
gây lòng ghen ghét. Tất cả những điều này không ngăn được đám tiện
dân, chẳng biết bị ai ngấm ngầm xúi giục, cứ khích động dần từng
mức chống lại tôi, cho đến cuồng nộ, đến công khai chửi rủa tôi giữa
ban ngày, không phải chỉ ở miền quê và trên các nẻo đường, mà giữa
phố. Những kẻ được tôi làm phúc nhiều nhất là những kẻ hăng hái
nhât, ngay cả những kẻ mà tôi tiếp tục làm phúc, vì không dám phô
mình, nên kích thích người khác và dường như muốn làm như vậy để
trả thù việc phải hạ mình chịu ơn tôi. Montmollin như không thấy gì
hết, và chưa ra mặt. Nhưng vì sắp đến một lễ ban thánh thể, ông bèn
lại nhà tôi để khuyên tôi đừng tới đó, đảm bảo rằng ông không trách
tôi, và sẽ để tôi yên. Tôi thấy lời thăm hỏi kỳ cục; nó khiến tôi nhớ lại
bức thư của bà De Boufflers và tôi không thể hiểu được việc tôi chịu
hay không chịu lễ ban thánh thể quan trọng rất nhiều như vậy với ai.
Vì thấy về phía mình sự chiếu cố ấy là một hành vi hèn nhát, vả chăng
không muốn cung cấp cho dân chúng cái cớ mới mẻ này để la lối kẻ
vô đạo, tôi từ chối thẳng ông mục sư, và ông phật lòng ra về, cho tôi
hiểu rằng tôi sẽ hối hận về chuyện đó.
Ông không thể dùng quyền uy của một mình ông để cấm tôi nhận
lĩnh thánh thể: phải có quyền uy của Hội đồng quản trị giáo khu đã
chấp nhận tôi, và chừng nào Hội đồng quản trị chưa nói gì, tôi có thể
vững vàng xuất hiện, không sợ bị cự tuyệt. Montmollin khiến mục sư
đoàn ủy thác cho ông triệu tập tôi đến Hội đồng quản trị giáo khu để
