mà thúc vào con ngựa cái khoang bé tí đã bị lún sâu trong đất ẩm và đang
đạp bắn từng nắm lúa mì non sang hai bên. Lão quản trang của quý tộc cưỡi
ngựa đã đuổi kịp bác, ngồi trên yên lão ta chẳng nói chẳng rằng, quật cho
bác một đòn ác nghiệt. Còn bác, bác Averki, thì cũng chẳng nói chẳng rằng,
nhẹ nhàng từ trên lưng ngựa tụt xuống cùng chiếc áo mặc ngoài mà bác lót
để ngồi trên lưng ngựa, khụyu gối xuống, cất chiếc mũ nặng trịch ra khỏi
chiếc đầu hói, khóc lên, xin tha tội, thưa rằng mình điếc, già, yếu, đi thăm
con gái... Lão quản trang nhe răng, lấy roi quất bác túi bụi, - thế là vừa đau
lại vừa sợ, bác Averki tỉnh dậy, nước mắt đầm đìa. Và bác cứ nằm thế cho
tới lúc rạng đông, nhìn ra cái con ma cổng nặng trịch màu chì, cảm thấy
mình đang lịm đi và thấy con tim kiệt sức của mình gấp gáp đập nốt hồi
cuối cùng, và bác không hiểu rằng đó là mộng hay đó chính là cuộc sống
trần tục của mình đã nhập vào nỗi lo buồn, vào nỗi đau khổ của mình khi
mình khụyu quỳ xuống trước mặt lão quản trang ở trong mộng. Rồi chùi
nước mắt đầm đìa trên mặt, bác bật lên cười và tự quả quyết với mình:
- Không! Ta về nhà gỗ thôi! Ta chỉ còn một nước tắt thở mà thôi...
Nhưng đến sáng hôm sau thì dù muốn hay không thì bác vẫn cứ phải
chuyển về nhà. Mùa đông đã đột ngột tới. Và sự sống lại bừng lên một lần
nữa trong bác Averki.
Chao ôi, trong mùa đông bao giờ ta cũng vẫn có một cảm giác hân hoan,
quen thuộc từ lâu! Trận mưa tuyết đầu mùa, con bão tuyết đầu mùa! Đồng
ruộng trắng xoá cả ra và chìm ngập trong bão tuyết, - nó còn đóng tắt nghẽn
trong các khe nhà tới hàng nửa năm kia mà! Trên cánh đồng tuyết, trong
bão tuyết là hiu quạnh, là hoang sơ, nhưng trong nhà là ấm cúng, là bình
yên. Người ta sẽ quét sạch sẽ những nền nhà bằng đất mấp mô, người ta sẽ
kỳ cọ, chùi rửa những chiếc bàn, người ta sẽ đốt lò cho ấm bừng lên bằng
loạt rơm mới, - thú quá!
Cả cô con gái cũng đến nữa, “Con bé nó thính gớm”, - bác Averki nghĩ
bụng, mặc dầu bác cũng biết rằng nó về để dự lễ đính hôn của bạn gái nó.
Một làn tuyết trắng trùm lên thôn quê khiến cho nơi thôn quê đang mục
ruỗng và tăm tối ấy trở nên trắng phau. Các triền núi và bờ sông cũng đều
trắng xoá, duy có chính bản thân con sông chưa đóng băng là còn đen đủi,
