dưng, tuyệt vọng... Gần hai năm trôi qua kể từ cái ngày Thứ hai chay tịnh
đó...
Năm mười bốn
, vào dịp Tết năm mới lại có một chiều nắng hiền hòa
như cái buổi chiều không thể nào quên được ấy. Tôi bước ra khỏi nhà, gọi
một chiếc xe ngựa rồi đi đến Kremli. Đến đó tôi vào nhà thờ chính toà
Arkhanghenxki vắng vẻ, đứng hồi lâu trong cảnh tối nhá nhem mà không
cầu nguyện gì, chỉ đưa mắt ngắm nhìn ánh vàng xưa cũ lấp loáng chập chờn
trên những bức tượng thánh và những phiến đá đặt trên mồ các vua chúa
Maxcơva. Tôi đứng hệt như chờ đợi điều gì trong cảnh yên tĩnh đặc biệt của
toà thánh đường vắng tanh vắng ngắt ấy, một cảnh yên tĩnh mà ngay cả thở
dài ta cũng thấy ngại ngùng. Ra khỏi nhà thờ tôi bảo người xà ích đánh xe
đến Ordưnka, cho ngựa đi bước một như hồi ấy, lần theo những ngõ ngách
tăm tối giữa những khu vườn mà trong đó có những cửa sổ đã sáng ánh đèn,
rồi đi qua ngõ Griboedov - và tôi cứ khóc, cứ khóc hoài...
Đến Ordưnka tôi bảo người xà ích dừng xe ở cạnh cổng đan viện
Marpho Mariinxkaia. Ở đó, trong sân đan viện đen ngòm những cỗ xe ngựa,
tôi thấy có một ngôi nhà thờ nhỏ cửa mở toang có sáng ánh đèn và từ trong
cửa vẳng lại sầu thảm và thiết tha tiếng hát của một ca đoàn thanh nữ.
Chẳng hiểu sao tôi lại có ý muốn nhất thiết phải vào xem. Nhưng người
canh cổng đã chặn tôi lại ở ngay cổng, nói với giọng nhẹ nhàng và cầu
khẩn:
- Bẩm ông, không vào được, không vào được đâu ạ!
- Sao lại không được? Vào nhà thờ mà không được ư?
- Bẩm ông, được ạ, cố nhiên là được chứ ạ, có điều là vì Chúa, xin ông
chớ vào, bởi vì ở trong bây giờ đang có bà đại công nương
Elzavet
Phedorovna với lại công tước Mitơri Palưts...
Tôi liền dúi cho bác ta một rúp, bác rầu rĩ thở dài rồi để tôi đi qua.
Nhưng vừa bước vào sân thì từ trong nhà thờ tôi đã thấy những tượng
thánh, cờ phướn được rước ra, theo sau là nữ đại công nương toàn thân mặc
đồ trắng dài, gương mặt thanh tú, đầu đeo một vành đai trắng có gắn một
thánh giá bằng vàng ở trên trán, người dong dỏng cao, bước đi chầm chậm
