dương. Trên giường cũng trải cỏ khô cao tới ngang thành đầu giường và có
phủ một mảnh chăn đắp ngựa.
- Bây giờ còn ngủ nghê gì nữa, - tôi nói, - sắp sáng đến nơi rồi.
- Sắp sáng rồi, - bác Meliton tỏ vẻ đồng ý một cách thản nhiên.
Và quả vậy, chúng tôi chỉ ngủ lơ mơ. Trong căn nhà gỗ tối tăm này thật
yên ắng, dễ chịu. Trên những ô cửa sổ ta có thể thấy được những mảnh
xanh xanh của đêm trăng. Nhưng có cái gì đó khiến tôi không sao ngủ
được: chỉ nghe tiếng muỗi hơi vo ve là tôi tỉnh giấc rồi. Tôi nghe tiếng con
Krutik sủa, tiếng họa mi hót, tôi tơ tưởng đến một cái gì đó mà thường
người ta chẳng sao nhớ được trong những đêm mất ngủ... Cả bác Meliton
cũng không ngủ được nốt. Bác bị lũ rận quấy rầy.
- Nào, cứ liệu hồn, liệu hồn, tao sẽ bắt mày phải vào ngủ dưới gậm
giường này cho coi! - thỉnh thoảng bác lại lẩm bẩm như vậy để dọa con
Krutik.
Rồi sau thấy bác ho, bác thở dài, bác thì thầm cái gì đó... Cuối cùng, tôi
nghe tiếng chân bác đi dưới cửa sổ. Tôi bèn thò đầu ra không khí ban đêm
mát mẻ ngoài cửa sổ. Bác Meliton không nhìn thấy tôi. Bác ngồi ở bậc
ngưỡng cửa, đầu cúi xuống, từ tốn vò dúm thuốc lá trong lòng bàn tay và lại
í éo hát với giọng đàn bà nghe buồn rượi:
- Ôi cha, trời ơi! - bác thì thào trong một tiếng thở dài, lắc lư mái đầu, và
đánh lửa hút thuốc. Rít một hơi trong tẩu xong, bác chống tay lên cằm và lại
càng ngân nga rõ lời hơn, thiết tha hơn.
Qua bài hát, nghe được rõ ràng, bác đang kể lể về những khu vườn xanh
tươi nào đó, vừa trách móc một cách có thiện ý lại vừa nhắc nhở ai đó nhớ
tới những nơi mà “nàng đã chết, đã vĩnh biệt, ôi, cùng với mối tình xưa”...
Đêm sáng lung linh, vầng trăng treo lên đến chính giữa bầu trời, dừng lại
ngay bên trên ao. Thỉnh thoảng trên mặt nước lại có cái gì lóng lánh thành
một tia sáng dài, hệt như ở đó một con rắn bạc đang uốn khúc. Ở bờ bên kia
dường như không có nước nữa. Đó là một cõi vô biên sáng loáng trong một
bầu trời khác, một bầu trời dưới mặt đất. Những cây sồi, cây bạch dương cổ
thụ ở bờ bên ấy giờ đây chừng như cao hơn, cân đối hơn so với ban ngày.
Song đẹp hơn cả là một cảnh rừng đang sẫm tối ở dưới bờ ao mà các gốc
